Historia

Godziemba
20-09-2023
W III Rzeszy najważniejszym zadaniem kobiet było rodzenie dzieci. Jednak w czasie wojny kilkaset tysięcy spośród nich służyło w różnych formacjach, a tysiące wzięło udział w ludobójstwie.         W latach 1939–1945 w szeregi Wehrmachtu przyjęto pół miliona kobiet. Pełniły służbę w jednostkach  pomocniczych, bez których machina wojenna szybko by się zatrzymała. Były radiotelegrafistkami, pracownicami łączności, inżynierami, kierowcami ciężarówek, tłumaczkami,...
5
5 (1)
Godziemba
18-09-2023
Dopiero w marcu 1947 roku ostatecznie zadecydowano o przebiegu granicy na terenie Spiszu i Orawy.         Równocześnie z postępami ofensywy Armii Czerwonej kwestia przebiegu granicy polsko–czechosłowackiej stała się w styczniu 1945 roku przedmiotem dyplomatycznej rozgrywki pomiędzy rządem czechosłowackim a rządem „lubelskim” i ZSRS. Edvard Beneš chciał wymóc na komunistycznym „Tymczasowym Rządzie Rzeczypospolitej Polskiej” definitywne zrzeczenie się praw do...
5
5 (1)
Godziemba
13-09-2023
Po zajęciu polskiego Spiszu i Orawy Słowacy przystąpili do depolonizacji zagarniętych terenów.         Adolf Hitler w oficjalnym podziękowaniu za udział słowackiego sojusznika w wojnie przeciwko Polsce wysłał list gratulacyjny adresowany do prezydenta Republiki Słowackiej, a trzech dygnitarzy, w tym dowódcę armii słowackiej generała Čatloša, odznaczył niemieckimi Żelaznymi Krzyżami I i II klasy.        W odpowiedzi słowacki przywódca podkreślił, iż „...
5
5 (1)
Godziemba
11-09-2023
1 września 1939 roku słowacka armia dokonała agresji na Polskę.         1 września 1939 roku ksiądz Tiso wydał rozkaz uderzenia armii słowackiej na Polskę uzasadniając go realnym zagrożeniem ze strony polskiej armii i odwiecznym konfliktem polsko-słowackim o Orawę i Spisz. Oskarżano też Polskę o sprzyjanie węgierskiemu rewizjonizmowi wobec Słowacji.           Głównodowodzący słowackiej armii w rozkazie dotyczącym rozpoczęcia działań napisał, iż „Znowu nastał...
5
5 (1)
Godziemba
06-09-2023
W końcu sierpnia 1939 roku władze słowackie zadecydowały o udziale swych wojsk w niemieckiej agresji na Polskę,        W przygotowywanych planach agresji na Polskę strategiczną rolę odgrywało położenie geograficzne Słowacji. Możliwość ataku sił niemieckich z tego kraju oznaczała otoczenie Polski z aż trzech kierunków, co zmuszało polskie dowództwo do jeszcze większego rozproszenia sił. Dla wojsk polskich konieczność zabezpieczenia kolejnych 638 kilometrów granicy z południowym sąsiadem...
5
5 (1)
Godziemba
04-09-2023
Wkrótce po ogłoszeniu niepodległości Słowacja podpisała układ z Niemcami, na mocy którego stała się de facto protektoratem niemieckim.               Wobec coraz częstszych antypolskich incydentów na Słowacji strona polska zdecydowała się interweniować wobec Niemiec. Na obiedzie w ambasadzie niemieckiej Jan Szembek oznajmił Hansowi von Moltkemu, że Polska jest tym wszystkim zaniepokojona. „Słowaczyzna i Ruś Podkarpacka jest terenem jakiejś agitacji bardzo...
5
5 (1)
Godziemba
30-08-2023
Od końca 1938 roku na Słowacji gwałtowanie wzrastały wpływy niemieckie.         Słowakom nie trafiały do przekonania  wyjaśnienia strony polskiej, że, jak mówił Sidorowi podsekretarz stanu Jan Szembek, nie są to „terytorialne żądania”, lecz jedynie „pewne bardzo drobne korektury graniczne, które są konieczne dla normalnego rozwoju stosunków między Polską a Słowacczyzną”. Sidor na próżno prosił, by sprawę korekty linii granicznej odłożyć do czasu, gdy w...
5
5 (1)
Godziemba
28-08-2023
Zgłoszenie przez Warszawę roszczeń do części Spiszu i Orawy zdecydowanie osłabiło propolskie środowiska na Słowacji.             W okresie kryzysu poprzedzającego konferencję w Monachium Niemcy obiecywali Słowakom niepodległość oraz możliwość oparcia się na sile zbrojnej Niemiec. Tiso odrzucił jednak wtedy tę ofertę, wysuwając w rozmowie z Benešem jedynie postulat autonomii. W czasie dalszych rokowań władze w Pradze zażądały jednolitej deklaracji wszystkich partii słowackich w sprawie...
5
5 (1)
Godziemba
23-08-2023
Polskie placówki w Ameryce Południowej, działające w ramach Akcji Kontynentalnej, istniały do lata 1945 roku.            Dnia 9 lipca 1941 roku odbyła się w Londynie narada, w której wzięli udział: minister Stanisław Kot, płk  Leon Mitkiewicz, szef Oddziału II Sztabu N.W. mjr Jan Żychoń oraz  Jan Librach.           W wyniku dyskusji ustalono, że: „1. Oddział II zajmować się będzie w Stanach Zjednoczonych wyłącznie wywiadem...
5
5 (2)
Godziemba
21-08-2023
W ramach Akcji Kontynentalnej przystąpiono w 1941 roku do organizacji polskich placówek w Ameryce Południowej.       W dniu 13 lutego 1941 roku Komitet dla Spraw Kraju, skupiający się dotychczas na pracy „krajowej”, przystąpił do organizowania akcji polskiej, nazwanej Akcją Kontynentalną na terenie Europy a potem także obu Ameryk.         „Ściśle biorąc pod działalnością tak nazwaną – napisał Stanisław Kot - rozumiemy wszystkie możliwe formy...
5
5 (2)
Godziemba
16-08-2023
Od początku Austriacy dążyli do uzyskania pełnej kontroli nad Legionami Polskimi.         Zgodnie z porozumieniem zawartym między polskimi politykami a władzami w Wiedniu Legiony podlegały politycznie NKN, a wojskowo AOK.          Zasady organizacji Legionów opracowano tak, by władze ck monarchii mogły mieć nad nimi pełną kontrolę. AOK , która nie miała zaufania do Legionów poddała  je systematycznej  inwigilacji. Pracę operacyjną...
5
5 (2)
Godziemba
09-08-2023
Fiasko powstańczych planów Piłsudskiego doprowadziło do utworzenia Legionów Polskich.          Władze austro-węgierskie oczekiwały, że w momencie wybuchu wojny z Rosją strzelcy Piłsudskiego przeprowadzą akcje dywersyjne i sabotażowe na terenie Królestwa Polskiego, ułatwiając tym samym ofensywę własnych armii.          Po wybuchu wojny Austriacy wyrazili zgodę na mobilizację oddziałów strzeleckich i wkroczenie do Kró...
5
5 (1)
Godziemba
07-08-2023
Klęska prób opanowania warszawskich mostów należała do najbardziej brzemiennych w  skutki porażek powstańców na samym początku zrywu.        W 1944 roku Warszawa miała trzy mosty dla ruchu pieszego i  kołowego oraz dwa mosty kolejowe. Patrząc z  północy na południe, w  1944 roku w Warszawie znajdowały się następujące mosty: tuż za Cytadelą przerzucono nad Wisłą dwa równoległe mosty długości 510 m. Były to żelazne mosty kratownicowe z umieszczonym...
5
5 (1)
Godziemba
02-08-2023
Najprawdopodobniej już w nocy 31 lipca na 1 sierpnia 1944 roku Niemcy dowiedzieli się o dokładnym terminie wybuchu powstania w Warszawie.         Po podjęciu w dniu 31 lipca 1944 roku decyzji o wybuchu powstania, z uwagi na godzinę policyjną, od godziny 7.00 następnego dnia rozpoczęto przekazywać stosowne rozkazy do dowódców obwodów, a  do poszczególnych żołnierzy ok. godziny 16.00.         W nocy, z 31 lipca na 1 sierpnia 1944 roku, dokładna...
5
5 (1)
Godziemba
31-07-2023
Powszechnie  wiadomo, że aby powstanie mogło odnieść sukces, należy dobrze rozpoznać siły przeciwnika a sam jego wybuch musi nastąpić niespodziewanie.        Decyzję o  wybuchu powstania podjęto na podstawie  niepełnej i  błędnej oceny położenia wroga. Polacy widzieli panikę wśród jednostek tyłowych w Legionowie oraz przybycie  Dywizji Spadochronowo-Pancernej „Herman Göring”, która  zgodnie z  rozkazem demonstracyjnie przemaszerowała przez...
5
5 (2)
Godziemba
26-07-2023
Szybkie, niemal amerykańskie tempo budowy Gdyni, odbyło się kosztem bezwładnej niekiedy zabudowy miasta.            Koncepcja reprezentacyjnego centrum Gdyni została porzucona wkrótce po uchwaleniu planu. Z zabudowy placu dworcowego powstała tylko siedziba Państwowego Banku Rolnego projektu Mariana Lalewicza, na miejscu placu Nadmorskiego zbudowano kameralną Kolonię Rybacką, a kwartały na północ od planowanej alei Wolności wchłonął port.  Kiedy wystąpiła potrzeba szybkiej rozbudowy...
5
5 (2)
Godziemba
24-07-2023
Wkrótce po rozpoczęciu budowy portu w Gdyni prasa zaczęła porównywać  Gdynię do amerykańskich miast czy wręcz do ogarniętego gorączką złota Klondike.            Adolf Nowaczyński już w sierpniu 1922 roku w korespondencji dla warszawskiej gazety napisał: „Stary, najstarszy Gdyniarz oczy ze zdumienia przeciera. Jakiś pałac? Skąd to? Sztuczny? Dekoracja, czy co? Nie. Objaśniają: To Riviera. Hotel zaczął się budować w marcu, a teraz już w nim mieszkają, a restauracja funkcjonuje...
5
5 (2)
Godziemba
19-07-2023
W 1921 roku Stefan Żeromski po raz pierwszy pojechał do Gdyni.             Latem 1921 roku Stefan Żeromski, Anna Zawadzka i ich córka Monika wrócili nad Bałtyk, ale już nie do Orłowa, ale do Gdyni, która przyciągała coraz więcej letników. Z poniemieckiej stacji (de facto „prostej budki, gdzie  najwyżej przed deszczem można było się schować”)Żeromscy udali się bryczką na ulicę Kuracyjną, którąpóźniej, na pamiątkę powrotu Pomorza do...
5
5 (2)
Godziemba
17-07-2023
Dzięki Bernardowi Chrzanowskiemu Stefan Żeromski stał się pasjonatem polskiego Pomorza.             W 1912 roku po przeczytaniu „Urody życia” Chrzanowski, polski poseł do niemieckiego parlamentu i dyrektor poznańskiego banku, przesłał Żeromskiemu egzemplarz swojego przewodnika po Pomorzu „Na kaszubskim brzegu”.            17 marca 1919 roku Żeromski w liście do Chrzanowskiego napisał, iż „od dziesiątków lat jest...
5
5 (2)
Godziemba
12-07-2023
  26 kwietnia 1950 roku rozpoczęto budowę kombinatu hutniczego w Nowej Hucie.            W następnej kolejności tuż za miastem rozpoczęto 26 kwietnia 1950 roku budowę kombinatu metalurgicznego. Jego nominalnym inwestorem było Ministerstwo Przemysłu i Handlu, natomiast generalnym dostawcą Ministerstwo Czarnej Metalurgii ZSRS. Projekt kombinatu opracował Gipromez (Gosudarstwiennyj Institut Projektirowania Metalurgiczeskich Zawodow) w Moskwie. Głównym inżynierem projektów kombinatu...
5
5 (1)
Godziemba
10-07-2023
Budowa Nowej Huty była wielkim przedsięwzięciem, wiodącym motywem propagandy komunistycznej.             Budowę Nowej Huty rozpoczęto w czerwcu 1949 roku od zaplecza miejskiego. Miało ono wyprzedzać budowę kombinatu i zapewnić miejsca kwaterunku dla budowniczych. Budowane było zgodnie z obowiązującą ówcześnie doktryną realizmu socjalistycznego, który  w swoich założeniach urbanistycznych preferował symetryczne układy.          Po podjęciu decyzji o...
5
5 (1)
Godziemba
21-06-2023
W obliczu niemieckich planów wojny z Polską, Naczelne Dowództwo WP opracowało w maju 1919 roku plan przeciwstawienia się agresji niemieckiej.            Z niemieckich planów zdawał sobie z tego doskonale sprawę Naczelnik Państwa Józef Piłsudski. Poseł francuski w  Polsce Eugenie Pralin w  raporcie do centrali w  Paryżu wskazywał jednak, że Naczelnik Państwa i  jednocześnie Naczelny Wódz, Piłsudski, „nie przejmował się specjalnie...
5
5 (1)
Godziemba
19-06-2023
Niemcy nie chcieli pogodzić się z restrykcjami nałożonymi na nie przez zwycięską koalicję Ententy w traktacie wersalskim.          Zanim nastąpiły decyzje mocarstw narzucające Niemcom traktat pokojowy, wcześniej wręczono im projekt takiego traktatu, zawierający także rozstrzygnięcia terytorialne. Berlin czynił wiele, by nie dopuścić do ich przyjęcia, łącznie z groźbą użycia siły zbrojnej.          O  ile Niemcy pogodzili się z faktem, że nie są zdolni do...
5
5 (2)
Godziemba
14-06-2023
Polskie czołgi uczestniczyły także w walkach o Dyneburg.           Po wstrzymaniu działań zaczepnych Polaków nad Berezyną, do akcji przystąpiła grupa operacyjna gen. Śmigłego-Rydza, która zamierzała przeprowadzić błyskawiczne działania, by zdobyć Dyneburg.          Podpułkownik Karaszewicz-Tokarzewski nakazał 6 ppLeg. przełamanie w nocy z 30 na 31 sierpnia linii frontu w  rejonie Możajkiszek, zajęcie stacji kolejowej Kałkuny, by rankiem...
5
5 (2)
Godziemba
12-06-2023
Polskie czołgi odegrały dużą rolę w zdobyciu Bobrujska.           Bolszewicy po utracie Mińska rozpoczęli odwrót na wschód, wycofując się za Berezynę w  kierunku Borysowa, Bobrujska i  Szacka. Część oddziałów polskich przystąpiła do pościgu dochodząc w połowie sierpnia do Berezyny.          W tej sytuacji bolszewicki dowódca Frontu Zachodniego Władimir Michajłowicz Gittis szczególną wagę przywiązywał do obrony Borysowa oraz...
5
5 (2)
Godziemba
07-06-2023
Zdobycie przez Polaków Mińska miało wymiar nie tylko militarny, lecz także polityczny.          Natarcie 2. DPLeg. na Mińsk rozpoczęło się 8 sierpnia o godzinie 5.00. Po krótkiej walce  Polacy opanowali pierwsze linie obronne bolszewików osłaniające podejścia do Mińska.          Zadanie bezpośredniego opanowania Mińska otrzymał batalion szturmowy por. Stawarza, złożony z kompanii szturmowych wszystkich trzech pułków piechoty tej dywizji. Każda...
5
5 (2)
Godziemba
05-06-2023
Zakończenie walk w Galicji Wschodniej pozwoliło na wzmocnienie Frontu Litewsko-Białoruskiego i rozpoczęcie przygotowań do operacji mającej na celu zdobycie Mińska Litewskiego.          Zawczasu służby wywiadowcze Frontu Litewsko-Białoruskiego zebrały szczegółowe informacje o Armii Czerwonej, jej ugrupowaniu i liczebności. Znakomitym ułatwieniem dla strony polskiej było funkcjonowanie na obszarach kontrolowanych przez bolszewików struktur POW, zwłaszcza Komendy Naczelnej III POW w Kijowie,...
5
5 (3)
Godziemba
31-05-2023
Największym sukcesem Hrynkiewicza – jako agenta NKWD - było zdobycie we współpracy z gestapo archiwum Wydziału Bezpieczeństwa (czyli kontrwywiadu) Delegatury Rządu Warszawa-Miasto.        Kontakty Hrynkiewicza ze Spychalskim stały się szczególnie intensywne w styczniu i lutym 1944 roku, kiedy obaj  omawiali przygotowania do akcji, której celem było przejęcie przez wywiad komunistyczny archiwum Wydziału Bezpieczeństwa (czyli kontrwywiadu) Delegatury Rządu Warszawa-Miasto. W kamienicy...
5
5 (1)
Godziemba
29-05-2023
Bogusław Hrynkiewicz był jednym z najniebezpieczniejszych agentów NKWD w okupowanej przez Niemców Warszawie.         Bogusław Hrynkiewicz urodził się 12 września 1909 roku w Borkowie koło Łomży w rodzinie nauczyciela.          Po zdaniu matury rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie zaangażował się w działalność komunistyczną, wstępując w 1929 roku  do Związku Młodzieży Komunistycznej w Polsce (od 1930 roku Komunistyczny Związek...
5
5 (1)
Godziemba
24-05-2023
Za zasługi dla sowieckiego wywiadu Ritter piastował wiele znaczących stanowisk w PRL.          Dostęp do archiwum przedwojennego Ministerstwa Sprawiedliwości pozwolił Ritterowi na tworzenie fikcyjnych życiorysów osób zagrożonych aresztowaniem i zmuszonych do ukrywania się, można też było przygotowywać legendy (tzn. spreparowane życiorysy) dla członków komunistycznych grup wywiadowczych.          Ritter wyrobił żonie dokumenty na nazwisko Eugenia...
5
5 (3)
Godziemba
22-05-2023
Artur Ritter był jednocześnie agentem sowieckiego wywiadu oraz konfidentem Gestapo.          Artur Ritter urodził się 12 maja 1906 roku w Jelcu w guberni orłowskiej w Rosji w rodzinie niemieckiej, która w połowie XIX wieku przeniosła się do Łodzi. Jego ojciec Johann pracował w zakładach włókienniczych w Żyrardowie. Na początku XX wieku został wysłany do Jelcu, gdzie miał pomagać w uruchomieniu przędzalni.          W 1916 roku rodzina Ritterów wr...
5
5 (3)
Godziemba
17-05-2023
Dopiero w kwietniu 1945 roku Sowietom udało się całkowicie wyprzeć Niemców z Węgier.           Po zatrzymaniu niemieckiej ofensywy na Węgrzech 17 marca sowieckie armie znajdujące się między Dunajem a Balatonem  przeszły do natarcia. Niemieckie dowództwo, zaniepokojone sukcesami wojsk sowieckich, zdecydowało przerzucić w zagrożony rejon 6 dywizję pancerną i 2 dywizję pancerną SS.           21 marca Sowieci dotarli do Dunaju pod Neszmély,...
5
5 (2)
Godziemba
15-05-2023
Zdobycie przez Sowietów Budapesztu nie oznaczało zakończenia walk na Węgrzech.          Po zdobyciu Budapesztu dowództwo sowieckie nakazało 2, 3 i 4 Frontom Ukraińskim rozpoczęcie przygotowań do przeprowadzenia operacji na kierunkach Budapeszt—Bratysława—Brno oraz Budapeszt—Wiedeń. Sowieci zamierzali przeciąć linie komunikacyjne sił niemieckich broniących się jeszcze na Bałkanach, wyeliminować przemysł zachodnich Węgier oraz Austrii (zwłaszcza zakłady wydobywania i przerobu ropy...
5
5 (2)
Godziemba
10-05-2023
30 stycznia 1945 roku wraz z kilkoma tysiącami osób zatonął niemiecki statek „Gustlof”          Sowiecka Flota Bałtyku pomimo coraz bardziej sprzyjających warunków nie działała zbyt efektywnie. Powody były rozmaite. W. Bieszanow wskazuje na niekompetencję jej dowódcy, adm. Tribuca, który zawdzięczał awans Wielkiej Czystce (przed przejściem do sztabu floty był zaledwie kapitanem niszczyciela). Z kolei P. Buttar uważa, że Stalinowi był na rękę nasilający się odpływ ludności...
5
5 (3)
Godziemba
04-05-2023
W trakcie operacji „Hannibal” Niemcy ewakuowali z Prus Wschodnich oraz Pomorza ponad 2 mln żołnierzy i cywilów.           Wyjście Finlandii z wojny, postępy sowieckie  w krajach bałtyckich i Prusach Wschodnich w drugiej połowie 1944 roku skutkowały wypieraniem Niemców ze wschodniego rejonu Morza Bałtyckiego. Co więcej, zniesienie blokady Zatoki Fińskiej umożliwiło sowieckiej flocie Bałtyku wypłynięcie na pełne morze i aktywne zwalczanie niemieckiej żeglugi. Bałtyk przestał...
5
5 (2)
Godziemba
26-04-2023
Po wkroczeniu do Prus sowieccy żołnierze rozpoczęli masowe gwałty, rabunki i mordy.           Swoistą zapowiedzią nadchodzącej tragedii mieszkańców Prus Wschodnich była rzeź mieszkańców wsi Nemmersdorf, dokonana przez oddziały 11. A Gw z 3. Frontu Białoruskiego 21 października 1944 roku, podczas pierwszej, krótkotrwałej, obecności Sowietów na terytorium Rzeszy. Po powrocie żołnierze niemieccy odkryli zwłoki ok. 70 kobiet i dzieci, przed śmiercią okrutnie torturowanych i...
5
5 (3)
Godziemba
24-04-2023
28 marca 1945 roku oddziały sowiecko-polskie zdobyły Gdańsk.           2. Front Białoruski otrzymał zadanie jak najszybszego oczyszczenia Pomorza Gdańskiego. Od tempa operacji zależało, kiedy wojska Frontu będą mogły przegrupować się na kierunek berliński.           „Zdając sobie sprawę z tego, - wspominał Rokossowski - że najmniejsze zahamowanie w naszym marszu nieprzyjaciel wykorzysta do zorganizowania oporu, staraliśmy się rozwijać natarcie bez najmniejszej...
5
5 (2)
Godziemba
19-04-2023
18 marca 1945 roku jednostki 1 armii WP zdobyły Kołobrzeg.           Po okrążeniu i zlikwidowaniu kilku niemieckich ugrupowań, strefie działania prawego skrzydła 1. FB pozostała jeszcze jedno ognisko wojsk przeciwnika — przedmoście pod Szczecinem-Dąbiem i Gryfinem. Był to największy przyczółek wojsk niemieckich na wschodnim brzegu Odry, stanowiący swoisty nawis nad stojącymi naprzeciw Berlina sowieckimi armiami.            Sowieckie natarcie...
5
5 (1)
Godziemba
17-04-2023
Oddziały polskie skierowane zostały na Pomorze w końcu stycznia 1945 roku.           Obroną Powiśla, Pomorza Gdańskiego i Zachodniego zająć się miało nowo utworzone zgrupowanie strategiczno-operacyjne: Grupa Armii „Wisła”, licząca ponad 500 tysięcy niemieckich żołnierzy.          Jak słusznie zauważył E. Kospath-Pawłowski, poza 1. AWP, która osiągnęła Bydgoszcz - cel swojego marszu, 28 stycznia, pozostałe związki przemieszczały się bardzo powoli....
5
5 (2)
Godziemba
06-04-2023
W tradycji chrześcijańskiej pisanki oznaczają zmartwychwstanie Jezusa, symbolizują także budzenie się do życia natury.        Na ziemiach polskich już w X wieku znany był zwyczaj ozdabiania jajek, ale korzenie tej tradycji sięgają zdecydowanie dalej. Ślady przyozdabiania jajek odkryto już w starożytności – w Mezopotamii.       Samo jajko już w starożytności było przedmiotem kultu, jako symbol świata, płodności, życia i zdrowia. Persowie wierzyli, że świat wykluł się z jajka –...
5
5 (1)
Godziemba
03-04-2023
Po zdobyciu Budapesztu sowieccy żołnierze rozpoczęli rabunki, brutalne gwałty oraz zbrodnie na ludności miasta.           Zgodnie z rozkazem Malinowskiego Peszt miał zostać definitywnie zdobyty do 14 stycznia. Szczególnie krwawe walki toczyły się o koszary Franciszka Józefa, dworzec Keleti oraz dworzec Ferencváros.           Sowieci nie zamierzali dzielić się zwycięstwem z Rumunami.  Gdy ci szykowali się do szturmu na centrum Pesztu,...
5
5 (1)
Godziemba
29-03-2023
Budapesztu broniło ok. 100 tysięcy żołnierzy niemieckich i węgierskich.          Obrona Budapesztu na przełomie 1944/1945 roku z wojskowego punktu widzenia była mało celowa i prowadziła tylko do niepotrzebnych strat w ludności cywilnej i zabudowie oraz wśród walczących wojsk. Ale w przypadku Budapesztu decydowały nie tyle względy wojskowe a polityczne. Mimo że w grudniu stało się oczywiste, iż utrzymanie linii Dunaju było już niemożliwe, a obrona miasta, a zwłaszcza utrzymywanie przyczółka w...
5
5 (1)
Godziemba
27-03-2023
W końcu grudnia 1944 roku Sowieci zamknęli pierścień oblężenia Budapesztu.          6 października 1944 roku rozpoczęła się operacja debreceńska, w wyniku której  wojska sowieckie zdobyły Szeged oraz Debrecen  i zmusiły Niemców do opuszczenia północnego Siedmiogrodu.           Wojska niemieckie poniosły co prawda znaczne straty, lecz nie zatraciły zdolności bojowych. 8 armia niemiecka oraz 1 i 2 armie węgierskie nie zostały okrążone ani...
5
5 (1)
Godziemba
22-03-2023
W połowie października 1944 roku Niemcy wymusili rezygnację Horthyego i doprowadzili do powołania na Węgrzech rządu zdominowanego przez strzałokrzyżowców Szálasiego.          29 sierpnia 1944 roku po długich  negocjacjach z  władzami niemieckimi udało Horthyemu się powołać nowy rząd z  zawodowym wojskowym, generałem armii Gézą Lakatosem na czele. Duży wpływ na tę decyzję admirała miało memorandum ukrywającego się Istvána Bethlena, w którym b. premier...
5
5 (2)
Godziemba
20-03-2023
W marcu 1944 roku wojska niemieckie wkroczyły na Węgry.            W wyniku coraz bardziej natarczywych żądań Hitlera latem 1942 roku niemal połowa armii węgierskiej (2 armia składająca się z 10 dywizji piechoty i 1 dywizji zmotoryzowanej – w sumie ponad 220 tysięcy żołnierzy) trafiła nad Don, gdzie miała za zadanie kontrolować i bronić odcinka frontu na długości około 200 kilometrów. W  przeprowadzonym w  siarczystym mrozie w  styczniu 1943 roku sowieckim natarciu,...
5
5 (3)
Godziemba
15-03-2023
Na warszawskiej Pradze pozostało wiele materialnych śladów obecności Rosjan.          Najbardziej rzucającą się w oczy pamiątką po nich jest Prawosławna Katedra Metropolitalna p.w. Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny, która znajduje się przy ruchliwym Placu Wileńskim w samym sercu Pragi.           Po uruchomieniu połączenia kolejowego z Petersburgiem w miarę przybywania na Pragę coraz większej liczby Rosjan,  społeczność...
5
5 (1)
Godziemba
13-03-2023
Na przełomie XIX i XX wieku Rosjanie stanowili 12,5% mieszkańców Pragi.           Największa fala migracji Rosjan na ziemie polskie nastąpiła po zdławieniu powstania styczniowego. Przybyli do Polski Rosjanie obejmowali stanowiska w rozbudowywanej do wielkich rozmiarów administracji państwowej. Mimo, iż – jak napisała Agata Tuszyńska -  „Warszawa nie miała najlepszej opinii jako miejsce służby dla uczciwego Rosjanina. Na zesłanie czyli urząd w Priwislinju delegowano tych, dla...
5
5 (3)
Godziemba
08-03-2023
Powolny upadek Warszawskiej Wytwórni Wódek „Koneser” nastąpił po 1989 roku.            W okresie II RP zakład prężnie się  rozwijał, produkując wiele gatunków wódek smakowych np. „Przepalankę” i denaturat, jednak najbardziej popularna była wódka „Żytnia”. W 1927 rok do sprzedaży wprowadzono także nową markę, „Wyborową”, o czym anonsowały gazety: „W tych dniach dyrekcja państwowego monopolu spirytusowego, po...
5
5 (1)
Godziemba
06-03-2023
Dużą rolę w rozwoju Pragi odegrała Warszawska Wytwórnia Wódek „Koneser”, zwana powszechnie Monopolem.           Monopol powstał w wyniku polsko-rosyjskiego Warszawskiego Towarzystwa Oczyszczania i Sprzedaży Spirytusu. Jednym z założycieli tego zakładu był Leopold Kronenberg. Ta sama spółka otworzyła drugą fabrykę na Powiślu, przy ul. Dobrej.           Zanim doszło do otwarcia przedsiębiorstwa, spółka wykupiła rozległy teren przy...
5
5 (3)
Godziemba
01-03-2023
Na warszawskiej Pradze zachowało się szereg dawnych budynków przemysłowych.           Do jednych z najlepiej zachowanych obiektów należy bez wątpienia Fabryka Maszyn Młyńskich i Kamieni Francuskich usytuowana przy ul. Kłopotowskiego 11. Firma powstała w 1900 roku, należąca do Oskara Hartwiga i Gustawa Łagiewskiego,  była jednym z największych zakładów przemysłowych ówczesnej Pragi. Produkowane w niej kamienie i maszyny młyńskie cieszyły się znakomitą opinią także na...
5
5 (2)

Pages