Historie rodzinne, rok 1945 Jelenia Góra - Sowieccy wyzwoliciele z majątku

 |  Written by Tomasz A S  |  2
Starsi ludzie pamiętają do dziś, jak w latach 1944 i 1945  byli "wyzwalani". Brutalnie wyrwany z rąk rower lub zegarek (słynne dawaj czasy - Давай часы!). Ale zapominają o zrabowanych większych wartościach metodycznie wywożoonych wtedy  przez sowiecką armię specjalnymi pociągami na wschód.
 

Jelenia Góra. W dniu 01.09.1945, podczas przejęcia przedsiębiorstwa Heine&Seifart GmbH od wojskowych władz radzieckich na rzecz Skarbu Państwa Polskiego, ustalono na podstawie zapisów księgowości poniemieckiej, że fabryka została założona 54 lata wcześniej (1891)  przez Friedmana i Heine.


Pierwszym powojennym dyrektorem został  warszawski przedsiębiorca i wynalazca mgr inż Kazimierz Szymański, który wtedy ustalił, że
w okresie niespełna dwóch miesięcy od 9 lipca 1945 do 1 września 1945 roku
Armia Czerwona zdemontowała i wywiozła z zakładu:

150 sztuk nowoczesnych maszyn (obrabiarki),
pasy transmisyjne,
urządzenia chromowni i szlifierni,
siłownię i urządzenia elektrowni,
motory,
32 maszyny biurowe,
wszystkie urządzenia transportowe i samochody oraz narzędzia
(wszystko spisane w aktach fabryki)
o łącznej wartości 489.563,86 RM (Reichsmark).

Przelicznik Reichsmarki do USD w 1940 roku wynosił  2,5 RM za 1$ - a więc w przybliżeniu było to ok. 200.000 ówczesnych  USD   Ciekawe ile to by wyniosło w obecnych USD?

Na koniec roku 1945 w firmie pracowało już 19 Polaków (7 prac. umysłowych i 12 fizycznych) oraz jeszcze 32 Niemców (w tym 7 prac. umysłowych).
 

Fabrykę mój Ojciec uruchomił i potem kierował nią przez trzy lata 1945-48. Moja Mama Anna, poza wychowywaniem pięciorga dzeci, pełniła cały czas obowiązki dyrektora administracyjnego i zastępowała tam męża, gdy wyjeżdżał służbowo do ministerstwa i jednocześnie zarządzał odbudową naszego warszawskiego domu.
W Jeleniej Górze zmarła, sterana ciężką drogą  życia, (Kamieniec Podolski, Nida, Warszawa) w  wieku 77 lat  matka mego Ojca – Olimpia - nazywana w rodzinie Babcią Lipcią. Urodzona w Kiszyniowie w 1869 roku.  Wychowała trzech synów, ,  pochowana została na miejscowym cmentarzu w Jeleniej Górze.
Tu mój najstarszy brat Krzysztof zdał  (w pierwszym po wojnie roczniku maturzystów liceum jeleniogórskiego) egzamin dojrzałości (a także poznał swoją przyszłą żonę Marię).
W 1948 roku, powróciliśmy do Warszawy do odbudowanego przez Ojca domu ul. Białobrzeska 33 na Ochocie, (został podpalony przez Niemców już w pierwszych dniach sierpnia’44). Ale dekretem Bieruta wkrótce dom został zabrany. Zaczął obowiązywać tzw kwaterunek
Rozpoczętą w Jeleniej Górze szkołę podstawową kontynuowałem ze starszymi siostrami najpierw w u Słowackiego na Wawelskiej. Ale  po likwidacji tam lekcji religii nasi Rodzice przenieśli nas do szkoły im. Hugona Kołłątaja na Opaczewskiej. Po pewnym czasie i tu nauczanie religii zostało zabronione. U Kołłątaja zdałem maturę. Naszym katechetą był wtedy ks. Stanisław Dymek,  pierwszy proboszcz parafii na Opaczewskiej. Ale powrócę do historii jeleniogórskiej fabryki.


W PRL
W roku 1956 jeleniogórskie zakłady zostały przyłączone do Kombinatu Maszyn Budowlanych. W tym czasie fabryka produkowała części zamienne do ciężkich maszyn budowlanych jak np. sprzęgła główne, koła napinające, tuleje gąsienic, tłoki do silnika głównego i rozruchowego, półosie i wały do spycharki T-100 Staliniec (zaopatrując większość krajów bloku wschodniego).
W latach 80. po upadku Kombinatu zakład wyodrębnił się jako samodzielne przedsiębiorstwo o nazwie Jeleniogórskie Zakłady Odlewnicze ZREMB, którego organem założycielskim był Wojewoda Jeleniogórski. Profil produkcji poszerzył się wtedy o różne modele zębatych pomp paliwowych.

Nastapiło teraz dalsze wyzwalanie z majątku metodami "przekształceń" "wykupu" i "nabycia", "restrukturyzacji", "odsprzedawania udziałów osobom prywatnym".

W roku 1996 przeprowadzono przekształcenie własnościowe zakładu w spółkę z udziałem pracowniczym pod firmą Zakłady Mechaniczno-Odlewnicze ZREMB Sp. z o.o., która w roku 1997 przejęła mienie do odpłatnego korzystania.

W roku 2002 majątek został wykupiony przez Spółkę od Skarbu Państwa za kwotę PLN 1.600 tysięcy, z czego 966 tys. zł spłacano w 20 równych ratach. Przedsiębiorstwo – a w nim odlewnia metali kolorowych – produkowało wówczas części zamienne do maszyn górniczych (krążniki, panwie, tuleje ślizgowe, koła biegowe), części do urządzeń dźwigowych (wieńce ślimacznic, łożyska szyjne, osie cierne do napędów dźwigów osobowych), części do maszyn budowlanych (tłoki do silników spalinowych, serwomechanizmy do wózków widłowych), drobne urządzenia mechaniczne (aparaty bezpieczeństwa dla pracujących na wysokości, bloczki, wyciągacze, samozamykacze do drzwi) oraz rowerowe pojazdy rekreacyjne trój- i czterokołowe.

W kwietniu 2006 roku Spółka znalazła inwestora strategicznego, który nabył większościowy pakiet udziałów i zrestrukturyzował Spółkę.

W roku 2013 zmieniono firmę spółki na BGI ZREMB, przyjmując pierwszy jej człon od nazwy tegoż inwestora, który następnie odsprzedał pakiet udziałów osobom prywatnym.

W 2017 roku Spółka zaprzestała działalności produkcyjnej koncentrując się na aktywności rentiersko deweloperskiej.

Ktoś przez kolejne 20 lat (1996-2017) znów
"wyzwolił" nas ze wspólnego majątku?


źródła:
 http://www.bgizremb.pl/historia/

Patrz także: Polski Słownik Biograficzny t. 50 s. 178  
SZYMAŃSKI Kazimierz (1895-1983), projektant, konstruktor.


Notka historyczna dotycząca miasta i regionu:
W roku 2020 Jelenia Góra obchodzić będzie swoje 912 urodziny i 75 lecie powrotu do Macierzy.
W 1108 roku miasto założone zostało przez Bolesława Krzywoustego.
Region jeleniogórski należał przez
426 lat do Polski Piastów (966 –1392)
134 lata do Czech (1392–1526)              
237 lat do Austrii (1526 –1763)               
182 lata do Prus i Niemiec (1763 –1945)
75 lat do Polski (1945 – 2020)
historycznie nazwa miasta zmieniała się: 
Cervimontium, Mons CerviHirschberg im Riesengebirge, Jelení Hora, dawniej Hiršberk, Hornšperk.
Czy zdajecie sobie z tego sprawę, że region jeleniogórski należy już 501 lat do państwa polskiego?

 
5
5 (2)

2 Comments

Więcej notek tego samego Autora:

=>>