Biegli pracują w Moskwie

Nasz Dziennik w swym dzisiejszym tekście uchyla rąbka tajemnicy, związanej z przebiegiem ponownego wykonywania kopii zapisu rejestratora TU-154M "101". W poprzednim tekście Czym biegli WPO badają skrzynki? wskazywałem na uwarunkowania związane z wykonaniem tych odczytów. Po lekturze obu tekstów wypada zwrócić uwagę na kilka elementów:

1.Istotą badania jest zastosowanie innego niż stosowany poprzednio konwertera analogowo-cyfrowego firmy Roland (pozostał ten sam rosyjski magnetofon i oczywiście taśma). Dodatkowo- wykonano odtworzenie testowej taśmy, celem dokonania kontroli stanu magnetofonu. Pamiętać trzeba, że warunki wcześniejszego i obecnego zgrywania nagrań (tj. magnetofon+konwerter) określone były przez obie strony prokuratorskie, a eksperci IES w czerwcu 2011 roku mogli wykonywać badania w ustalonym zakresie. Dziwi więc wysuwanie zarzutów wobec IES o niezastosowanie lepszych urządzeń.

2.Sprawdzenie tego konwertera firmy Roland w warunkach "lotniczych" oraz przygotowanie taśmy wzorcowej mogło nastąpić tylko podczas opisywanych w mojej notce testów na tutce 102 w 2013 roku Biegły WPO osłuchał TU-154M 102.

3.Nagrania odbywają się przy czynnym udziale strony rosyjskiej, po przedstawieniu jej oficjalnej specyfikacji urządzeń, a wszystkie wykonane kopie pozostaną "najpierw zostaną przekazane Prokuraturze Generalnej Federacji Rosyjskiej, stamtąd – polskiej Prokuraturze Generalnej, by w końcu trafić do Wojskowej Prokuratury Okręgowej w Warszawie". Nie powinniśmy się martwić na zapas, "wszystko jest nagrywane przy użyciu 3 kamer cyfrowych". Wszystko, czyli przebieg prac polskich biegłych, nawet otrzymamy kasetę z tym nagraniem. Nic nie wiadomo by kamery monitorowały wszystko po wyjeździe przedstawicieli strony polskiej.

4.Zwraca uwagę informacja, iż

Na podstawie nowych kopii zostanie sporządzona całkiem nowa transkrypcja zapisu dźwiękowego z rejestratora MARS-BM, sporządzą ją ci sami biegli, którzy uczestniczą w procesie kopiowania nagrań

okazuje się więc, że to nie eksperci IES w oparciu o zgromadzony materiał porównawczy  dokonywać będą transkrypcji zapisu. Biegły prokuratury Andrzej Artymowicz oprócz wiedzy z zakresu reżyserii dźwięku, posiada kwalifikacje specjalisty z dziedziny fonoskopii?. Wypada mieć nadzieję, że krakowski IES przekazał wraz ze swym raportem, cały zgromadzony materiał badawczy. W związku z deklaracjami prokuratury o woli szybkiego otrzymania wyników badań, czasu na powtórne gromadzenie próbek dźwiękowych głosu "generałów" nie ma zbyt dużo.

Dla przypomnienia:

Pracownia Analizy Mowy i Nagrań krakowskiego IES aktualnie zatrudnia 6 pracowników: językoznawców i inżynierów. Trzy osoby mają status biegłego, w tym jedna stopień doktora.

Zakres wykonywanych ekspertyz obejmuje:

1. Badania autentyczności nagrań (analogowych i cyfrowych)
2. Identyfikację mówcy
3. Spisanie treści nagrania:

• odtworzenie i spisanie treści nagrań o niskiej jakości;
• ustalenie, wypowiedzi ilu osób zostały utrwalone w nagraniu.

4. Inne badania: np. korekcja nagrań poprawiająca zrozumiałość mowy, wykonanie kopii procesowych nagrań utrwalonych na nietypowych nośnikach, przygotowanie okazania mowy.

Pracownia uczestniczy w pracach Grupy Roboczej Analizy Mowy i Dźwięku Europejskiej Sieci Laboratoriów Nauk Sądowych, weryfikując swe kompetencje w opracowywanych przez grupę testach międzylaboratoryjnych. Pracownicy prowadzą ponadto wykłady i szkolenia dla organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, jak również propagują nauki sądowe wśród studentów m.in. wydziałów prawa.
Wybrane publikacje:

1. Trawińska A., The inbuilt recorder of mobile phones – possibilities of forensic speaker identification, Problems of Forensic Sciences 2004, 57, 51–80.
2. Kajstura M., Trawińska A., Hebenstreit J., Application of the electrical network frequency (ENF) criterion. A case of digital recording, Forensic Science International 2005, 155, 165–171.
3. Klus K., Trawińska A., Identyfikacja mówców z wykorzystaniem metody językowo-pomiarowej w KEÚ i IES, Problems of Forensic Sciences 2009, 78, 175-183.
4. Brzozowski J., Kajstura M., Ustalanie optymalnej kolejności prowadzenia badań daktyloskopijnych i analizy nagrania na taśmach magnetowidowych, Problems of Forensic Sciences (w druku)
5. Michałek M. , The application of powerline hum in digital recording authenticity analysis, Probleml of Forenisc Sciences 2009, vol. 80, 355-364.
6. Michałek M. , Automatyzacja badania autentyczności cyfrowych nagrań dźwiękowych z zastosowaniem kryterium ENF, Problemy kryminalistyki 2010, 267, 26-32.

Odczytem, a nie tylko zgraniem, nagrań z rejestratorów MARS-BM rządowego TU-154M będzie się zaś zajmował reżycer dźwięku, który nigdy w swej karierze zawodowej nie prowadził takich, ani jakichkolwiek zbliżonych, prac. Trend do stawiania na młodych 40-o letnich, acz niedoświadczonych dotknął również prokuraturę. A kto będzie tłumaczył ewentualne różnice w transkrypcji, jakie wzorem badań cząsek wysokoenergetycznych mogą się pojawić?