Umierają w czystych podłogach.

Ludzie starzy, niepełnosprawni, niewidzący, głuchawi, chorzy, niedołężni. Czasem we własnych mieszkaniach mają te czyste podłogi, czasem w domu starców, które we Francji są zjawiskiem dużo bardziej powszechnym niż w Polsce.  
   Jak mawia jedna z „moich” bardziej rozrywkowych staruszek – mam już bliżej na cmentarz niż do szkoły podstawowej i rozważania, jak to będzie, gdy będę niedołężna i stara pojawiają się coraz częściej.

   Rozrywkowych staruszek jest jednak niewiele. Częściej to ludzie zrezygnowani, schorowani, nierzadko zgięci w pół (w sensie dosłownym), przede wszystkim zaś – potwornie samotni. Porzuceni lub choćby zaniedbani przez własne dzieci lub też wcale - lub już - ich nie posiadający; zdarza się bowiem, że pracuję z ludźmi tak wiekowymi (95, 100, 103 lata), że zdążyli już pochować własne dzieci.
   Obok zrezygnowanych są też tacy, którym świadomość dawnego życia, duma i honor nie pozwala się godzić ani z własną ułomnością, ani z wiekiem, ani z chorobą. Wykłócający się, stawiający do upadłego na swoim, pragnący pokazać, że skoro już nic od nie zależy, to chociaż kolejność: czy najpierw pójść do apteki czy po chleb – jakby mieli na to wpływ, co robi człowiek po wyjściu z ich mieszkania.
   Czasem nie wiem, co gorsze i chyba tego nie rozstrzygnę. Ci zgorzkniali zabierają wszelką energię, wolę i chęć pomocy. Ci drudzy są męczący, sądzę, że dla siebie samych również, bo nierzadko mówią: „Wiem, przepraszam, ale już się nie zmienię i nawet mi się nie chce”.

   Przykre jest to, że serwis, w jakim pracuję – pomoc takim ludziom ogranicza najczęściej do tytułowych czystych podłóg. Oczywiście – mamy obserwować, analizować, przekazywać informacje, współpracować z lekarzem, z pielęgniarką. Teoretycznie i na papierze. W praktyce – można zgłaszać, alarmować, pisać maile, sygnalizować. Wszystko jest gdzieś odnotowywane („gdzieś” to jest bardzo dobre określenie), ale w dalszej pracy nic kompletnie z tego nie wynika.

   Mam już za sobą trzy takie interwencje, w ślad za którymi poszły notatki i uwagi szefowej, a które zakończyły się śmiercią tych ludzi. Jestem osobą dorosłą i wiem, że w pracę opiekuna ludzi starszych jest wpisane ryzyko ich śmierci. Wolałabym jednak mieć świadomość, że zrobiliśmy wszystko: my, opiekunki, serwis merostwa – aby nie doszło do zaniedbania, żeby choć dla samej siebie mieć świadomość, że zrobiliśmy, co można – a nie tylko myliśmy podłogi.

   Nieszczęściem pani Heleny było, że przy wszystkich kłopotach ze zdrowiem (częściowa głuchota, niedowidzenie, problemy z ciśnieniem) zachowywała pełną świadomość. Wiedziała, która z moich koleżanek złości ją celowo, by do niej więcej nie chodzić, wiedziała, kto ją olewa odmawiając pójścia do apteki czy obrania warzyw (osobie niemal niewidomej!).

Pani Helena nie była łatwa w obejściu: była szorstka, wymagająca, potrafiła być nieuprzejma. Miała opinię kapryśnej i wymagającej. Guzik prawda! Nie dawała sobie w kaszę dmuchać a poza tym nie wiem, jak można nazwać „wymagającą” osobę, która się pożaliła w biurze, że jedna z moich koleżanek nie znalazła w sklepie… ziemniaków, sera (we Francji!!!) czy sałaty. Do dziś jestem przekonana, że niektóre z moich koleżanek zwyczajnie się nad nią znęcały.
   Zgłaszałam to kilkakrotnie informując też, że ona ma coraz gorsze wyniki, że chudnie, że jest coraz słabsza, że mam wrażenie, że na nocnych podpaskach (które pani Helena przede mną ukrywała) widzę ślady krwi. Moja szefowa za każdym razem skrupulatnie moje uwagi notowała, nie mogę powiedzieć. Zgłaszałam też, że trzeba jej pomóc zmienić lekarza prowadzącego, bo obecny jest u niej tyle minut, ile mu zajmuje przepisanie poprzedniej recepty i wypisanie rachunku na 52 euro. Zanotowano.

   W lipcu zeszłego roku trafiła do szpitala z powodu odwiecznego u niej problemu z ciśnieniem. Badania w szpitalu i ich złe wyniki (w tym niski poziom czerwonych ciałek) kazały lekarzowi szukać przyczyny (lekarz domowy ograniczył się do zalecenia, by jadła dużo czerwonego mięsa i wątróbki). Okazało się, że pani Helena ma raka pęcherza a guz się rozrósł w ciągu ostatnich dwóch lat.
Byłam u niej niemal codziennie (wyłączając okres, gdy sama byłam w szpitalu). Bywałam tym bardziej, że moje koleżanki dostały zakaz odwiedzin. Szefowa stwierdziła, że ona ma swoją asystentkę socjalną i to wystarczy. Pomijając względy humanitarne – taki zakaz jest niezgodny z prawem, ale koleżanki chętnie się do niego zastosowały.

   Jeszcze 3-go listopada z nią rozmawiałam. Chyba coś wyczuwała, bo zatrzymała mnie przy sobie w tym szpitalu dłużej niż zwykle. Trzymała mnie za rękę a ja nie miałam odwagi tej ręki zabrać. Zmarła dzień później, też w czystych podłogach, którym, z całą pewnością, poświęcono w tym szpitalu więcej troski niż jej. Ot, obowiązkowe wizyty lekarza czy pielęgniarki: żeby pobrać krew czy zostawić lekarstwa, których ona nawet nie widziała.

Brak mi jej.