Historia

Dopiero na początku września 1939 roku wypłynęły z brytyjskich i francuskich portów statki z zamówionym przez Polskę sprzętem wojskowym.          Pierwszy statek (s.s „Lassell”) ze sprzętem dla Polski wypłynął z Liverpoolu dopiero w dniu 28 sierpnia 1939 roku. Sytuacja międzynarodowa była już wów­czas zbyt napięta, by portem docelowym była Gdynia. Frachtowiec wziął więc kurs na Gibraltar, zmierzając drogą przez Morze Śródziemne do rumuńskiej Konstancy. Kolejny...

Na wiosnę 1939 roku polskie władze podjęły desperackie próby zakupu sprzętu wojskowego.          Doświadczenia z wojny z bolszewikami sprawiły, iż szefostwo polskich sił zbrojnych dążyło do oparcia zaopatrzenia armii na dostawach realizowanych przez przemysł krajowy. Za granicą miano kupować jedynie sprzęt niedostępny w kraju „czy to z powodu braku surowców, czy też z powodu prze­szkód fabrykacyjnych”. Nawet w przypadku uzyskania zagranicznych kredy­tów dążyć...

W dniach 18-19 sierpnia 1920 roku doszło do dramatycznych walk ulicznych w Płocku.          Oprócz ataku czołowego Tuchaczewski chciał także zaatakować Warszawę od zachodu. Nakazał więc osławionemu okrucieństwem III Korpusowi Kawalerii Gaja Bżyszkiana wraz z 3. dywizją strzelców z bolszewickiej 4. Armii uderzyć na Płock, zająć miasto, a następnie wyjść na tyły polskich wojsk znajdujących się pod Warszawą.           Postępy ofensywy bolszewickiej...

Generał Pełczyński był jednym z autorów planu „Burza”.          W dniu 24 sierpnia 1939 roku 19 DP została zmobilizowana, a następnie od 26 do 31 sierpnia przewieziona w okolice Łowicza. Dywizja Pełczyńskiego pozostawała częścią Armii „Prusy”, dowodzonej przez gen. Dęba-Biernackiego.          Po przerwaniu przez Niemców frontu na północ od Częstochowy dowódca armii „Prusy” polecił 4 września części jednostek...

Tadeusz Pełczyński należał do tej części obozu piłsudczykowskiego, która wywodziła się z ruchu zetowego           Tadeusz Walenty Pełczyński urodził się w dniu 14 lutego 1892 roku w Warszawie. Jego ojcem był Ksawery Michał, kierownik wydziału mechanicznego w fabryce cukru w Sannikach, matka – Maria z Liczbińskich, wszechstronnie wykształcona, była nauczycielką domową. Jego pradziad Michał był oficerem w insurekcji kościuszkowskiej, potem służył w wojsku Księstwa Warszawskiego, biorąc...

W dniu 1 lipca 1920 roku Sejm Ustawodawczy uchwalił ustawę, na mocy której utworzono Radę Obrony Państwa.          Niepowodzenie wyprawy kijowskiej oraz kontrofensywa armii bolszewickiej doprowadziły do dymisji w dniu 9 czerwca 1920 roku rządu Leopolda Skulskiego i długotrwałego kryzysu rządowego. Wobec fiaska próby utworzenia rządu jedności narodowej, w dniu 23 czerwca Naczelnik Państwa Józef Piłsudski powierzył misję utworzenia rządu fachowo-parlamentarnego Władysławowi Grabskiego....

Od jesieni 1947 roku Warszawa udzielała wsparcia materiałowego komunistycznym partyzantom greckim.         Grecka wojna domowa, której pierwszym akordem  były walki w Atenach w grudniu 1944 roku między oddziałami komunistycznymi a siłami rządowymi i wspierającymi je Brytyjczykami, rozgorzała na dobre w połowie 1946 roku.            Początkowo Stalin, pomimo apeli Nikosa Zachariadisa - sekretarza generalnego Komunistycznej Partii Grecji,  nie udzielał...

We wrześniu 1922 roku Turcy wymordowali co najmniej 50 tysięcy chrześcijańskich mieszkańców Smyrny.         Smyrna, miasto portowe założone już w X w. p.n.e. przez Jończyków, dzięki swojemu doskonałemu położeniu i głębokiej zatoce  już w starożytności stała się jednym z najważniejszych ośrodków handlu w Azji Mniejszej.      „Oto diabeł ma niektórych spośród was wtrącić do więzienia, abyście zostali poddani próbie...

Na mocy traktatu pokojowego z Sevres dokonano faktycznego rozbioru Turcji.             Po wycofaniu się Bułgarii z wojny w końcu września 1918 roku położenie Turcji znacznie się pogorszyło – odcięte zostały połączenia komunikacyjne z Niemcami, a wojska alianckie po pokonaniu armii bułgarskiej ruszyły w kierunku Stambułu.              Gdy w dniu 2 października Niemcy zawiadomiły władze tureckie o podjęciu rozmów pokojowych władze w...

Od jesieni 1935 roku Polska prowadziła rozmowy z Francją na temat przyznania pożyczki na modernizację i rozbudowę sił zbrojnych.         Na podstawie układu sojuszniczego z 18 lutego 1921 roku oraz konwencji z 28 sierpnia 1924 roku Rzeczypospolita uzyskała od Francji sprzęt wojskowy o łącznej wartości 400 mln franków.         Od końca lat 20.  obie strony prowadziły rozmowy na temat francuskiej pożyczki zbrojeniowej w wysokości miliarda franków, a po ich fiasku...

W dniu 27 maja 1942 roku prezydent Raczkiewicz podpisał dekret o organizacji naczelnych władz wojskowych w czasie wojny.         Wiosną 1942 roku zintensyfikowano prace w  Ministerstwach Spraw Wojskowych i Sprawiedliwości nad nowelizacją dekretu o organizacji najwyższych władz wojskowych w czasie wojny. Naczelny wódz powołał w tym celu specjalną Komisję pod przewodnictwem gen. M. Kukiela, w której skład weszli ponadto wiceadmirał Świrski oraz jego zaufani generałowie Ujejski, Klimecki i...

Rozwiązanie sprawy Sosnkowskiego nastąpiło w czasie trwania Powstania Warszawskiego.           Latem 1944 roku Mikołajczyk zintensyfikował ataki na gen. Sosnkowskiego dążąc do przejęcia pełnej kontroli na wojskiem i wyeliminowania wpływów "sanatorów" z armii. Tym atakom towarzyszyła kampania prasy brytyjskiej domagającej się dymisji polskiego Naczelnego Wodza. Churchill chciał wycofać się z zobowiązań podjętych wobec Polski. Na przeszkodzie stał mu polski Naczelny W...

Latem 1941 roku prezydent Raczkiewicz wbrew sugestiom generała Sosnkowskiego nie zdecydował się udzielić dymisji premierowi Sikorskiemu.           Gen. Sikorski, który latem 1940 roku uratował władzę dzięki gen. Sosnkowskiemu nie czuł się wdzięczny, wręcz przeciwnie – bardzo szybko zaczął odsuwać swego zastępcę od najważniejszych spraw, zlecając mu coraz bardziej drugorzędne zadania. Wkrótce też odżył ponownie konflikt gen. Sosnkowskiego z ministrem Stanisławem Kotem i jego...

Zdecydowana większość działaczy organizacji kresowych jednoznacznie opowiadała się za nienaruszalnością granicy ryskiej.          Potrzeba nadania problematyce Ziem Wschodnich kontekstu międzynarodowego sprawiała, że środowiska kresowe zabierały głos w żywej w latach czterdziestych i pięćdziesiątych dyskusji nad ideą federacji środkowoeuropejskiej. Bezpośrednio po zakończeniu działań wojennych promowaniem rozwiązań federacyjnych w Europie Środkowo-Wschodniej zajmowały się tzw. kluby federalne –...

Inaczej do kwestii Europy Środkowej podchodził związany z piłsudczykami Aleksander Wojtecki.               Zaproponował on konsolidację naszej części Europy, jako obszaru polskiej dominacji politycznej i kulturowej. Uważając, że Europa Środkowa była terminem geograficznym, wskazywał na jej odrębność w stosunku do zachodniej części Europy, opartej o półwyspy i wyspy oraz wschodniej masy kontynentalnej, łączącej Europę z Azją. Jego zdaniem, Europa Środkowa zajmowała masyw lądu...

Do końca swych dni Oskar Halecki pozostał zdecydowanym przeciwnikiem Rosji Sowieckiej.           Porażka jego idei jagiellońskiej sprawiła, iż w okresie międzywojennym prawie nie wypowiadał się w kwestii ukraińskiej. Jedynie w artykule dla „Tygodnika Ilustrowanego” negatywnie ocenił polską politykę wobec Kresów. Powody napięć w stosunkach z mniejszościami etnicznymi widział głównie w tym, że wrogie rządy przez wieki kierowały aspiracje narodowe Litwinów, Białorusinów...

Oskar Halecki był jednym z doradców polskiej delegacji na konferencję pokojową w Wersalu.             Przewodniczący polskiej delegacji na konferencję pokojową w Paryżu w pismach z przełomu lutego i marca 1919 roku do szefa Komisji do Spraw Polskich Jules’a Cambona jednoznacznie opowiadał się za włączeniem Galicji Wschodniej do Polski, przedstawiając ukraiński ruch narodowy w Galicji jako „austriacką marionetkę”, sztucznie stworzoną, by szkodzić „słusznym”...

Święto 1 maja było jednakowo uroczyście obchodzone w Związku Sowieckim oraz III Rzeszy.                                           Krwawo stłumione w dniu 4 maja 1886 roku w Chicago demonstracje robotników z firmy McCormic Harvester stały się  zaczątkiem tzw. Święta Pracy. Wydarzenia te określone mianem Haymarket Riot były...

Ostatecznie w 1956 roku doszło do normalizacji stosunków Belgradu z Moskwą.          Otwierając się na Zachód Tito nigdy jednak nie porzucił nadziei na unormowanie stosunków z Moskwą.  Po śmierci Stalina w marcu 1953 roku Tito podjął decyzję o wstrzymaniu dalszych reform systemu politycznego,  podjętych w listopadzie 1952 roku na VI Zjeździe partii.         Dalsze zmiany zostały także wstrzymane wskutek obaw Tity, że koncepcje przedstawiane...

Po zerwaniu relacji z Moskwą Tito stworzył system obozów dla swych przeciwników.           Po zerwaniu z Moskwą władze jugosłowiańskie poważnie obawiały się agresji sowieckiej. O dużym napięciu politycznym świadczyła sytuacja na granicach państwa – w latach 1948-1953 doszło do 7877 incydentów granicznych, w których zginęły 142 osoby.        W partii jugosłowiańskiej było szereg wpływowych osób, które pozostały zwolennikami Stalina....

Do końca swojej dyplomatycznej kariery Roman Knoll pozostawał zwolennikiem ruchu prometejskiego.         Roman Knoll aktywnie uczestniczył w przewrocie majowym, zajmując jako dowódca poddziału karabinów maszynowych gmach MSZ. Następnie przez  kilka dni pełnił funkcję komisarza w Ministerstwie, po czym został mianowany wiceministrem spraw zagranicznych w randze podsekretarza stanu.          W styczniu 1927 roku wyjechał do Rzymu, gdzie objął funkcję posła RP...

W czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu Włodzimierz Bączkowski kontynuował pracę na rzecz ruchu prometejskiego.           W sierpniu 1939 roku  Bączkowski został zmobilizowany do Oddziału II Sztabu Generalnego WP.  Po klęsce Polski przedostał się do Rumunii, gdzie we współpracy z wywiadem rumuńskim zaczął redagować biuletyn „Sprawy Sowieckie”. Jednocześnie wznowił działalność prometejską, nawiązując kontakty z propolskimi działaczami ukraińskimi, jak polityk UNDO...

W połowie lat 30. doszło do znaczących zmian w polskim ruchu prometejskim.            Od połowy lat trzydziestych można zaobserwować stopniowe zbliżenie polskich kół prometejskich i młodych działaczy związanych ideowo z Narodową Demokracją. "Koncepcja prometejska nie miała poparcia organizacyjnego – pisał Edmund Charaszkiewicz -  ani też politycznego w poszczególnych partiach politycznych polskich zarówno na lewicy, jak w centrum i na prawicy. Równocześnie...

Po zajęciu Czech Niemcy utworzyli tam Protektorat Czech i Moraw             Wbrew nadziejom Henleina, który liczył na rozszerzenie swej władzy na Protektorat, Hitler mianował w dniu 18 marca 1939 roku Reichsprotektorem Czech i Moraw b. ministra spraw zagranicznych Konstantina von Neuratha, a jego zastępcą, protegowanego Heydricha,  Karla Franka, który miesiąc później został dodatkowo wyższym dowódcą SS i policji na terenie Protektoratu.      ...