Obraz Jerzego Kossaka "Cud nad Wisłą"
Na przedpolach Warszawy 13-15 sierpnia 1920 r. rozegrała się decydująca batalia wojny polsko-bolszewickiej. Określana „cudem nad Wisłą” i uznawana za 18. przełomową bitwę w historii świata zadecydowała o niepodległości Polski i uratowała Europę przed bolszewizmem.
Konflikt polsko-bolszewicki rozpoczął się właściwie tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. 18 listopada 1918 r. przywódca bolszewickiej Rosji Włodzimierz Lenin wydał rozkaz o rozpoczęciu Operacji „Wisła”. Dla bolszewików pokonanie Polski było celem taktycznym - głównym było wsparcie komunistów, którzy w tym samym okresie próbowali rozpocząć rewolucję w Niemczech i w krajach powstałych po rozpadzie Austro-Węgier.
Pierwszy etap walk polsko-bolszewickich, rozpoczęty w lutym 1919 r., trwał do października 1919 r. Przerwały je na trzy miesiące rozmowy pokojowe, które toczyły się w Moskwie i w Mikaszewiczach na Polesiu. Rozmowy te były swoistą „zasłoną dymną” ze strony bolszewików, którzy cały czas przygotowywali plany inwazji na Polskę. Wstrzymanie działań wojennych z Polską pozwoliło Armii Czerwonej zadać ciężkie straty wojskom „białego generała” Antona Denikina, a także zmusić ukraińskiego przywódcę Semena Petlurę, walczącego zarówno z Rosjanami, jak i z Polakami, do wycofania się na terytorium Polski. W kwietniu 1920 r. rząd polski zawarł porozumienie z Petlurą - w zamian za uznanie przez Ukrainę praw Polski do Małopolski Wschodniej (zwłaszcza do Lwowa), Polska uznała rząd Ukraińskiej Republiki Ludowej. Podpisano też wspólną konwencję wojskową.
7 maja 1920 r. siły polsko-ukraińskie wkroczyły do Kijowa. W tej sytuacji Armia Czerwona rozpoczęła ofensywę, dowodzoną przez Michaiła Tuchaczewskiego, jednego z najzdolniejszych dowódców sowieckich. Zdecydowany atak Tuchaczewskiego miał na celu zdobycie Warszawy, jednocześnie armia Siemiona Budionnego zaatakowała Polaków w rejonie Lwowa, a korpus kawalerii Gaj-Chana miał opanować północne Mazowsze, aby w ten sposób otoczyć i ostatecznie pokonać siły polskie.
Wydawało się, że stolica jest nie do obrony. Jednak w czasie, kiedy Armia Czerwona zbierała siły do ostatecznej bitwy, Polacy przegrupowali wojska. Marszałek Józef Piłsudski już w pierwszej połowie lipca planował doprowadzenie do wielkiej bitwy. Początkowo zamierzał zatrzymać odwrót polskiej armii na linii Narwi i Bugu. Jednak szybszy i bardziej dramatyczny odwrót polskich wojsk wymusił wybranie nowej lokalizacji.
Bitwa Warszawska toczyła się w dniach 13-15 sierpnia 1920 r. Rozegrana została zgodnie z planem operacyjnym, który na podstawie ogólnej koncepcji Józefa Piłsudskiego opracowali szef sztabu generalnego Tadeusz Rozwadowski, płk Tadeusz Piskor i kpt. Bronisław Regulski. Głównym celem operacji było odcięcie korpusu Gaj-Chana od armii Tuchaczewskiego i od zaplecza oraz wydanie skoncentrowanej bitwy na przedpolu Warszawy.
Operacja składała się z trzech skoordynowanych, choć oddzielonych faz: obrony na linii Wieprza, Wkry i Narwi - co stanowiło rodzaj działań wstępnych; rozstrzygającej ofensywy znad Wieprza (na północ, na skrzydło sił bolszewickich) oraz wyparcia Armii Czerwonej za Narew, pościgu, osaczenia i rozbicia armii Tuchaczewskiego. W czasie polskich przygotowań do ostatecznego rozstrzygnięcia bolszewicy zbliżali się do Warszawy. Sądzili, że podda się ona w ciągu kilku godzin. Stolicę miały bezpośrednio atakować trzy armie: III, XV i XVI, natomiast IV Armia wraz z konnym korpusem Gaj-Chana maszerowała na Włocławek i Toruń z zamiarem przejścia Wisły na Kujawach, powrotu na południe i wzięcia stolicy w kleszcze od zachodu. Bitwa Warszawska rozpoczęła się 13 sierpnia walką o przedpole stolicy, m.in. o Radzymin, który kilkanaście razy przechodził z rąk do rąk.
14 sierpnia działania zaczepne na linii Wkry podjęła 5. Armia gen. Władysława Sikorskiego, mająca przeciw sobie siły sowieckiej IV i XV armii. W zaciekłej walce pod modlińską twierdzą wyróżniała się m.in. 18. Dywizja Piechoty gen. Franciszka Krajewskiego. Ciężkie boje, zakończone polskim sukcesem, miały miejsce również pod Pułtuskiem i Serockiem. 16 sierpnia gen. Sikorski śmiałym atakiem zdobył Nasielsk. Mimo to inne jednostki sowieckie nie zaprzestały marszu w kierunku Brodnicy, Włocławka i Płocka.
Jednym z ważnych fragmentów Bitwy Warszawskiej było zdobycie 15 sierpnia przez kaliski 203. Pułk Ułanów sztabu 4. armii sowieckiej w Ciechanowie, a wraz z nim - kancelarii armii, magazynów i jednej z dwóch radiostacji, służących Sowietom do utrzymywania łączności z dowództwem w Mińsku. Szybko podjęto decyzję o przestrojeniu polskiego nadajnika na częstotliwość sowiecką i rozpoczęciu zagłuszania nadajników wroga, dzięki czemu druga z sowieckich radiostacji nie mogła odebrać rozkazów. Warszawa bowiem na tej samej częstotliwości nadawała przez dwie doby bez przerwy teksty Pisma Świętego - jedyne wystarczająco obszerne teksty, które udało się szybko znaleźć. Brak łączności praktycznie wyeliminował więc sowiecką 4. Armię z bitwy o Warszawę.
15 sierpnia trwały zacięte walki wojsk polskich z Armią Czerwoną m.in. pod Radzyminem, Ossowem i Zielonką. Ostatecznie polscy żołnierze, za cenę wielkich strat, utrzymali Radzymin i inne miejscowości, odrzucając bolszewików daleko od swoich pozycji.
16 sierpnia dzięki działaniom marszałka Piłsudskiego nastąpił przełom. Dowodzona przez niego tzw. grupa manewrowa, w skład której wchodziło pięć dywizji piechoty i brygada kawalerii, przełamała obronę bolszewicką w rejonie Kocka i Cycowa, a następnie zaatakowała tyły wojsk bolszewickich nacierających na Warszawę. Tuchaczewski musiał wycofać się nad Niemen.
Ostateczną klęskę bolszewicy ponieśli pod Osowcem, Białymstokiem i Kolnem. Według nowej koncepcji polska grupa uderzeniowa miała zgromadzić się nad dolnym Wieprzem, między Dęblinem a Chełmem, i wejść w skład gruntownie zreorganizowanych polskich oddziałów. Liczącą około 800 km linię obrony Piłsudski oparł o rzeki: Orzyc-Narew-Wisła-Wieprz-Seret. Podzielił ją na trzy fronty, przydzielając dowództwo generałom, do których miał największe zaufanie: Józefowi Hallerowi (Front Północny - obrona Warszawy), Edwardowi Śmigłemu-Rydzowi (Front Środkowy - uderzenie na armię Tuchaczewskiego) i Wacławowi Iwaszkiewiczowi (Front Południowy).
18 sierpnia, po starciach pod Stanisławowem, Łosicami i Sławatyczami, siły polskie znalazły się na linii Wyszków-Stanisławów-Drohiczyn-Siemiatycze-Janów Podlaski-Kodeń. W tym czasie 5. Armia gen. Sikorskiego, wiążąc przeważające siły sowieckie nacierające na nią z zachodu, przeszła do natarcia w kierunku wschodnim, zdobywając Pułtusk, a następnie Serock.
19 sierpnia jednostki polskie na rozkaz Piłsudskiego przeszły do działań pościgowych, starając się uniemożliwić odwrót głównych sił Tuchaczewskiego, znajdujących się na północ od Warszawy.
21 sierpnia rozpoczęła się decydująca faza działań pościgowych: 1. dywizja piechoty z 3. Armii polskiej sforsowała Narew pod Rybakami, odcinając drogę odwrotu resztkom XVI armii sowieckiej w kierunku na Białystok, natomiast 15. dywizja piechoty z 4. Armii polskiej, po opanowaniu Wysokiego Mazowieckiego, odcięła odwrót oddziałom XV Armii sowieckiej z rejonu Ostrołęki. Podobnie 5. Armia polska przesunęła się w kierunku Mławy.
IV Armia bolszewicka, nie wiedząc o klęsce pod Warszawą, zgodnie z wytycznymi atakowała Włocławek - zamykając sobie w ten sposób drogę odwrotu. W tej sytuacji jedynym wyjściem dla oddziałów sowieckich było przekroczenie granicy Prus Wschodnich, co też zrobiły 24 sierpnia. Tam część z nich została rozbrojona. 25 sierpnia polskie oddziały doszły do granicy pruskiej, kończąc tym samym działania pościgowe.
W wyniku Bitwy Warszawskiej straty strony polskiej wyniosły: ok. 4,5 tys. zabitych, 22 tys. rannych i 10 tys. zaginionych. Straty zadane Sowietom nie są znane. Przyjmuje się, że ok. 25 tys. żołnierzy Armii Czerwonej poległo lub było ciężko rannych, 60 tys. trafiło do polskiej niewoli, a 45 tys. zostało internowanych przez Niemców. Według odnalezionych w ostatnich latach i ujawnionych w sierpniu 2005 r. dokumentów Centralnego Archiwum Wojskowego, już we wrześniu 1919 r. szyfry Armii Czerwonej zostały złamane przez por. Jana Kowalewskiego. Manewr polskiej kontrofensywy udał się zatem m.in. dzięki znajomości planów i rozkazów nieprzyjaciela, a także umiejętności wykorzystania tej wiedzy przez polskie dowództwo.
Bitwa Warszawska została uznana za 18. przełomową bitwę w historii świata. Zadecydowała o zachowaniu niepodległości przez Polskę i zatrzymała marsz rewolucji bolszewickiej na Europę Zachodnią.
http://wpolityce.pl/historia/304331-96-rocznica-cudu-nad-wisla-13-sierpn...
4 Comments
Uroczystości w Ossowie
14 August, 2016 - 10:13
Uroczystości w Ossowie
Weźmie w nich udział minister obrony narodowej Antoni Macierewicz. Uroczystości przy Krzyżu Pamięci ks. Ignacego Skorupki i przy pomniku ks. Skorupki rozpoczną się o godz. 10.00.
Na Polanie Dębów Pamięci zostaną odsłonięte popiersia gen. Tadeusza Buka, gen. Kazimierza Gilarskiego i adm. Andrzeja Karwety. Następnie sprawowana będzie uroczysta Msza św. w Sanktuarium Matki Bożej Zwycięskiej
Po południu szef MON na placu Piłsudzkiego w Warszawie wręczy wyróżnienia i medale żołnierzom i pracownikom cywilnym wojska.
Bartłomiej Misiewicz, rzecznik MON, podkreśla, że władze resortu podejmują działania, aby w pełni oddać hołd tym, którzy bronią dziś granic naszej ojczyzny.
Wieczorem minister Antoni Macierewicz weźmie udział w uroczystym Apelu Pamięci, który odbędzie się przed Pomnikiem Poległych 1920 r. na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Podczas uroczystości przed pomnikiem oraz na mogiłach żołnierzy poległych w latach 1919-1920 złożone zostaną wieńce i zapalone znicze.
http://www.radiomaryja.pl/informacje/uroczystosci-w-ossowie/
Uroczystości patriotyczne w
14 August, 2016 - 10:14
Uroczystości patriotyczne w Zagnańsku
Uroczystości rozpoczną się Mszą św. o godzinie 10.00 w kościele pw. Św. Józefa Oblubieńca w Zagnańsku z okazji 72. rocznicy Sformowania 4 Pułku Piechoty Legionów Armii Krajowej. Następnie na górze Sosnowica pod obeliskiem upamiętniającym poległych legionistów (trasa Kielce-Zagnańsk), złożone zostaną wiązanki oraz zapalone znicze.
O godz. 12.00 w kościele pw. Św. Rozalii i Św. Marcina w Zagnańsku odprawiona zostanie Msza św. w intencji żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, walczących w czasie II wojny światowej w okolicach Zagnańska z okazji 72. rocznicy powstania Brygady Świętokrzyskiej NSZ oraz w 24. rocznicę śmierci dowódcy Brygady Świętokrzyskiej ś.p. Antoniego Szackiego ps. „Bohun”.
Złożenie wieńców i zapalenie zniczy odbędzie się pod pamiątkową tablicą w świątyni obok chóru.
http://www.radiomaryja.pl/informacje/uroczystosci-patriotyczne-zagnansku/
Kulisy Bitwy Warszawskiej
14 August, 2016 - 10:16
Kulisy Bitwy Warszawskiej 1920 roku
Bitwa Warszawska, nazywana także Cudem nad Wisłą, rozegrała się w dniach 13–25 sierpnia 1920 roku, w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Nie tylko zadecydowała ona o niepodległości Polski, ale także zahamowała rozprzestrzenianie się rewolucji bolszewickiej na Europę Zachodnią. Brytyjski polityk i pisarz Edgar Vincent zaliczył ją do 18 najważniejszych bitew w dziejach ludzkości.
Bitwa Warszawska 1920 - serwis specjalny >>>
W jaki sposób manewr Wojska Polskiego pod wodzą Józefa Piłsudskiego przesądził o wygranej Polaków? Kto i dlaczego nazwał tę potyczkę Cudem nad Wisłą? I czy na pewno bitwa ta toczyła się w Warszawie? Te i inne wątpliwości rozwieje prof. Andrzej Nowak. W audycji przytoczymy także archiwalne wspomnienia uczestników.
***
Na audycję "Labirynt historii" w niedzielę (14.08) w godz. 14.10-15.00 zaprasza Dorota Truszczak.
http://www.polskieradio.pl/7/5410/Artykul/1654406,Kulisy-Bitwy-Warszawsk...
Ks. Ignacy Skorupka – bohater
14 August, 2016 - 10:18
Ks. Ignacy Skorupka – bohater spod Ossowa
BITWAWARSZAWSKA - ZOBACZ SERWIS SPECJALNY POLSKIEGO RADIA >>>>>>>
Duszpasterstwo w Rosji
Urodził się 31 lipca 1893 w Warszawie. Ignacy Skorupka po ukończeniu gimnazjum postanowił podjąć się misji duszpasterskiej. Na kapłana został wyświęcony w 1916 roku, ale już poza dawnymi granicami Polski. Od dwóch lat przebywał wówczas w seminarium duchownym w Piotrogrodzie. Po czym w miejscowościach rosyjskich wykładał język polski, kierował tajnym harcerstwem i organizowałprzedstawienia teatralne z polskim programem.
Po odzyskaniu niepodległości pomagał rodakom wrócić do kraju z ogarniętej wojną domową Rosji. Organizacja tej repatriacji to wielka zasługa ks. Ignacego Skorupki. Sam wrócił do Polski pod koniec 1918 roku.
Antybolszewicki kapłan
Został skromnym wikariuszem w jednej z łódzkich parafii, równocześnie prowadząc wykłady w miejscowych szkołach. Tam został dostrzeżony i awansowany na notariusza-archiwistę w kurii metropolitarnej. Był też kapelanem w domu dla sierot i prefektem w szkole kolejowej.
- Wygłaszał patriotyczne, antybolszewickie kazania. Przypominał o obowiązku obrony ojczyzny w obliczu zbliżającej się do Warszawy armii sowieckiej – mówił na antenie Polskiego Radia historyk Stanisław Maria Jankowski.
W 1920 roku kazania ks. Skorupce już nie wystarczają. Zgłasza się na ochotnika i prosi o funkcję kapelana wojskowego. Po początkowej odmowie, za wstawiennictwem biskupa Gala, pod koniec lipca zostaje przyjęty na służbę. Od tego momentu większość czasu spędza w koszarach wojskowych na Pradze, gdzie odprawia msze święte, spowiada i wygłasza słowa pocieszenia dla batalionów ochotniczych.
Bój pod Ossowem
W końcu przygotowano specjalną funkcję kapelana lotnego w I batalionie 36. Pułku Piechoty Legii Akademickiej. Służyły w nim dzieci ze szkół, gimnazjów i studenci – zupełnie nieprzygotowani do walki. 13 sierpnia 1920 zapadła decyzja o wyruszeniu ostatniej grupy przeciw nadchodzącym wojskom rosyjskim. Dzień później rozpoczęły się bardzo ciężkie walki pod Radzyminem i o wioskę Ossów. Niewielka miejscowość bez przerwy przechodziła z rąk do rąk. Sowieckie natarcia, polskie kontrataki i walki wewnątrz wioski.
- W czasie jednego z polskich kontrataków ksiądz zgłosił się do dowodzącego batalionem Mieczysława Słowikowskiego i mówi, że chciałby iść razem z żołnierzami – opowiadał gość audycji z cyklu "To już historia". – Chce iść na czele, chce prowadzić. I poszedł w pierwszym szeregu z krzyżem, jako kapłan prowadzący żołnierzy do walki.
Zginął od postrzału kulą w głowę podczas udzielania żołnierzowi ostatniego namaszczenia. Władysław Pobóg-Malinowski napisał potem, że ks. Skorupka poległ "śmiercią bardziej godną kapłana, ugodzony bowiem został zabłąkaną kulą w chwili, gdy w jakichś opłotkach, pochylony nad ciężko rannym żołnierzem, udzielał mu ostatnich pociech religijnych".
Ciało księdza znaleziono dopiero po bitwie. W swoich wspomnieniach porucznik Słowikowski napisał: "Leżał trafiony w głowę, zdarto mu buty, zabrano zegarek. W ciele księdza znaleziono wiele pchnięć bagnetem. Był przez ludzi, którzy dopadli ciała, a być może zrywali właśnie krzyż, zegarek, buty, z wściekłością przebijany bagnetem".
17 sierpnia 1920 odbył się w Warszawie pogrzeb księdza Skorupki. Pochowano go w skromnym grobie na warszawskich Powązkach. Pośmiertnie został odznaczony orderem Virtuti Militari V klasy – najwyższym odznaczeniem za bezpośrednie męstwo w walce.
– Ks. Ignacy Skorupka wykazał się absolutną odwagą, w momencie, gdy był potrzebny tym chłopcom, którzy szli do walki na bagnety – zakończył historyk.
http://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/1191178,Ks-Ignacy-Skorupka-%E2...