Historia

Życie w powojennej zrujnowanej Warszawie było koszmarem dla niej mieszkańców.        Wielu warszawiaków jeszcze długo po wojnie zamieszkiwało ruiny. Nazywano ich „jaskiniowcami”.        „Ruiny. – mówił lektor w filmie „Warszawa 1956” -  Bawią się w nich dzieci, kobieta wspina się po prowizorycznej konstrukcji w zniszczonej kamienicy. Widzimy drewnianą antresolę, lampę naftową, robactwo. Chłopiec leży z nogą w gipsie po tym, jak runął...

W odbudowywanej z gruzów Warszawie oraz w budowanej Nowej Hucie przodownicy pracy byli budowlańcami.           Najbardziej znanym  przodownikiem murarzem wczesnego okresu przodownictwa w stolicy był Michał Krajewski. Ten przedwojenny komunista, po wojnie zaczął stosować system pracy trzyosobowej, czyli trójek murarskich.             W 1948 roku norma dla murarza wynosiła 700 cegieł, co w przybliżeniu dawało 1,67 metra sześciennego muru...

Po sfałszowanych wyborach 1947 roku, w coraz bardziej komunistycznej gospodarce, szybkie zwiększenie produkcji okazało się zadaniem niezwykle trudnym.           W tej sytuacji przywódcy komunistycznej Polski sięgnęli po „lekarstwo” z bolszewickiej Rosji, czyli po współzawodnictwo pracy. Właściwie nie było innych pomysłów, jak poprawić wydajność zakładów, aby przynajmniej wrócić do przedwojennej rentowności.          ...

W połowie grudnia 1914 roku Rosjanie zostali zmuszeni do wycofania się spod Krakowa.          Siły obu stron walczących pod Krakowem były na wyczerpaniu. Cesarsko-królewska armia, na froncie rosyjskim licząca 900 tys. żołnierzy piechoty, od rozpoczęcia wojny do końca listopada straciła 845 tys. Uzupełnienia wyniosły 469 tys. żołnierzy batalio nów marszowych i 81 tyś. ludzi z rozwiązanych formacji Landsturmu. Do stanu etatowego brakowało prawie 300 tys. Żołnierzy. Istotnym problemem były braki...

W 1914 roku Kraków był uważany za najsilniejszą twierdzę monarchii habsburskiej.        Pod osłoną potężnych fortyfikacji stacjonował tu stale bardzo silny garnizon wojskowy. W mieście znajdowała się siedziba dowództwa okręgu I Korpusu obejmującego całą zachodnią Galicję, Śląsk austriacki wraz z Cieszynem, Ołomuńcem i Opawą. Cesarska i Królewska Komenda Korpusu znajdowała się przy ul. Stradomskiej 14. Dowódcą I Korpusu do lipca 1914 roku był generał kawalerii Eduard von Böhm-Ermolii....

W ramach akcji prowadzonej przez Romana Hrabara udało się odnaleźć 30 tysięcy polskich dzieci wywiezionych przez Niemców w celu ich germanizacji.         Akcja odnajdywania wykradzionych przez Niemców polskich dzieci i sprowadzania ich do ojczyzny rozpoczęła się zaraz po zakończeniu działań wojennych. Prowadziło ją wiele instytucji międzynarodowych, z Czerwonym Krzyżem na czele, ale nikt nie był w nią tak silnie zaangażowany ani nikt nie miał na swym koncie tylu sukcesów - połączonych rodzin...

W ramach operacji wysiedlenia Polaków z Zamojszczyzny Niemcy wywieźli w celu germanizacji dziesiątki tysięcy polskich dzieci.         Wkrótce po zakończeniu wojny z Polską Niemcy uzyskali od swych sowieckich sojuszników zgodę na przesiedlenie z obszaru Związku Sowieckiego żyjących tam potomków Niemców etnicznych. „Odzyskana niemiecka krew” miała zostać zaszczepiona między innymi na Zamojszczyźnie, jednym z obszarów mających zapewnić Niemcom przestrzeń życiową...

Zbrodniczymi eksperymentami związanymi ze zbadaniem na więźniach skuteczności szczepionek przeciwko tyfusowi zajmował się w obozie w Buchenwaldzie Erwin Ding, lekarz i SS-Hauptsturmführer.         Był on biologicznym synem młodej kobiety z  Bitterfeld, adoptowanym przez bogatego kupca z Lipska, który dał mu swoje nazwisko, chociaż jego prawdziwym ojcem był lekarz i arystokrata o nazwisku von Schuler, prowadzący rozwiązłe życie w  mieście Grimma w Saksonii. W ...

 W powojennych Niemczech nie ukarano lekarzy winnych przeprowadzania zbrodniczych eksperymentów w III Rzeszy.         Na zlecenie Kolegium Lekarskiego RFN doktor Alexander Mitscherlich, wspomagany przez swojego asystenta, studenta medycyny Freda Mielkego, był obecny na procesie lekarzy, przygotował obszerny raport, w  którym starał się przedstawić rzeczywistą sytuację medycyny za czasów Trzeciej Rzeszy.  „Tylko nieustępliwe ujawnienie wszystkich faktów –...

Dr Ruth Kellermann stworzyła podstawy rasistowskiej polityki, skierowanej przeciwko niemieckim Romom.         W 1938 roku wkrótce po obronionym z wyróżnieniem doktoracie poświęconym Romom Ruth Kellermann została zatrudniona w berlińskim Zakładzie Badawczym do spraw Higieny Rasowej i Biologii Społeczeństwa.         Nowi koledzy powitali ją z otwartymi ramionami, bardzo potrzebny był  bowiem ktoś, kto znał  się na romskiej mniejszości. Kellermann miała...

W III Rzeszy najważniejszym zadaniem kobiet było rodzenie dzieci. Jednak w czasie wojny kilkaset tysięcy spośród nich służyło w różnych formacjach, a tysiące wzięło udział w ludobójstwie.         W latach 1939–1945 w szeregi Wehrmachtu przyjęto pół miliona kobiet. Pełniły służbę w jednostkach  pomocniczych, bez których machina wojenna szybko by się zatrzymała. Były radiotelegrafistkami, pracownicami łączności, inżynierami, kierowcami ciężarówek, tłumaczkami,...

Po zajęciu polskiego Spiszu i Orawy Słowacy przystąpili do depolonizacji zagarniętych terenów.         Adolf Hitler w oficjalnym podziękowaniu za udział słowackiego sojusznika w wojnie przeciwko Polsce wysłał list gratulacyjny adresowany do prezydenta Republiki Słowackiej, a trzech dygnitarzy, w tym dowódcę armii słowackiej generała Čatloša, odznaczył niemieckimi Żelaznymi Krzyżami I i II klasy.        W odpowiedzi słowacki przywódca podkreślił, iż „...

W końcu sierpnia 1939 roku władze słowackie zadecydowały o udziale swych wojsk w niemieckiej agresji na Polskę,        W przygotowywanych planach agresji na Polskę strategiczną rolę odgrywało położenie geograficzne Słowacji. Możliwość ataku sił niemieckich z tego kraju oznaczała otoczenie Polski z aż trzech kierunków, co zmuszało polskie dowództwo do jeszcze większego rozproszenia sił. Dla wojsk polskich konieczność zabezpieczenia kolejnych 638 kilometrów granicy z południowym sąsiadem...

Od końca 1938 roku na Słowacji gwałtowanie wzrastały wpływy niemieckie.         Słowakom nie trafiały do przekonania  wyjaśnienia strony polskiej, że, jak mówił Sidorowi podsekretarz stanu Jan Szembek, nie są to „terytorialne żądania”, lecz jedynie „pewne bardzo drobne korektury graniczne, które są konieczne dla normalnego rozwoju stosunków między Polską a Słowacczyzną”. Sidor na próżno prosił, by sprawę korekty linii granicznej odłożyć do czasu, gdy w...

Polskie placówki w Ameryce Południowej, działające w ramach Akcji Kontynentalnej, istniały do lata 1945 roku.            Dnia 9 lipca 1941 roku odbyła się w Londynie narada, w której wzięli udział: minister Stanisław Kot, płk  Leon Mitkiewicz, szef Oddziału II Sztabu N.W. mjr Jan Żychoń oraz  Jan Librach.           W wyniku dyskusji ustalono, że: „1. Oddział II zajmować się będzie w Stanach Zjednoczonych wyłącznie wywiadem...

Od początku Austriacy dążyli do uzyskania pełnej kontroli nad Legionami Polskimi.         Zgodnie z porozumieniem zawartym między polskimi politykami a władzami w Wiedniu Legiony podlegały politycznie NKN, a wojskowo AOK.          Zasady organizacji Legionów opracowano tak, by władze ck monarchii mogły mieć nad nimi pełną kontrolę. AOK , która nie miała zaufania do Legionów poddała  je systematycznej  inwigilacji. Pracę operacyjną...

Klęska prób opanowania warszawskich mostów należała do najbardziej brzemiennych w  skutki porażek powstańców na samym początku zrywu.        W 1944 roku Warszawa miała trzy mosty dla ruchu pieszego i  kołowego oraz dwa mosty kolejowe. Patrząc z  północy na południe, w  1944 roku w Warszawie znajdowały się następujące mosty: tuż za Cytadelą przerzucono nad Wisłą dwa równoległe mosty długości 510 m. Były to żelazne mosty kratownicowe z umieszczonym...

Powszechnie  wiadomo, że aby powstanie mogło odnieść sukces, należy dobrze rozpoznać siły przeciwnika a sam jego wybuch musi nastąpić niespodziewanie.        Decyzję o  wybuchu powstania podjęto na podstawie  niepełnej i  błędnej oceny położenia wroga. Polacy widzieli panikę wśród jednostek tyłowych w Legionowie oraz przybycie  Dywizji Spadochronowo-Pancernej „Herman Göring”, która  zgodnie z  rozkazem demonstracyjnie przemaszerowała przez...

Wkrótce po rozpoczęciu budowy portu w Gdyni prasa zaczęła porównywać  Gdynię do amerykańskich miast czy wręcz do ogarniętego gorączką złota Klondike.            Adolf Nowaczyński już w sierpniu 1922 roku w korespondencji dla warszawskiej gazety napisał: „Stary, najstarszy Gdyniarz oczy ze zdumienia przeciera. Jakiś pałac? Skąd to? Sztuczny? Dekoracja, czy co? Nie. Objaśniają: To Riviera. Hotel zaczął się budować w marcu, a teraz już w nim mieszkają, a restauracja funkcjonuje...

Dzięki Bernardowi Chrzanowskiemu Stefan Żeromski stał się pasjonatem polskiego Pomorza.             W 1912 roku po przeczytaniu „Urody życia” Chrzanowski, polski poseł do niemieckiego parlamentu i dyrektor poznańskiego banku, przesłał Żeromskiemu egzemplarz swojego przewodnika po Pomorzu „Na kaszubskim brzegu”.            17 marca 1919 roku Żeromski w liście do Chrzanowskiego napisał, iż „od dziesiątków lat jest...

Budowa Nowej Huty była wielkim przedsięwzięciem, wiodącym motywem propagandy komunistycznej.             Budowę Nowej Huty rozpoczęto w czerwcu 1949 roku od zaplecza miejskiego. Miało ono wyprzedzać budowę kombinatu i zapewnić miejsca kwaterunku dla budowniczych. Budowane było zgodnie z obowiązującą ówcześnie doktryną realizmu socjalistycznego, który  w swoich założeniach urbanistycznych preferował symetryczne układy.          Po podjęciu decyzji o...

Niemcy nie chcieli pogodzić się z restrykcjami nałożonymi na nie przez zwycięską koalicję Ententy w traktacie wersalskim.          Zanim nastąpiły decyzje mocarstw narzucające Niemcom traktat pokojowy, wcześniej wręczono im projekt takiego traktatu, zawierający także rozstrzygnięcia terytorialne. Berlin czynił wiele, by nie dopuścić do ich przyjęcia, łącznie z groźbą użycia siły zbrojnej.          O  ile Niemcy pogodzili się z faktem, że nie są zdolni do...

Polskie czołgi odegrały dużą rolę w zdobyciu Bobrujska.           Bolszewicy po utracie Mińska rozpoczęli odwrót na wschód, wycofując się za Berezynę w  kierunku Borysowa, Bobrujska i  Szacka. Część oddziałów polskich przystąpiła do pościgu dochodząc w połowie sierpnia do Berezyny.          W tej sytuacji bolszewicki dowódca Frontu Zachodniego Władimir Michajłowicz Gittis szczególną wagę przywiązywał do obrony Borysowa oraz...

Zakończenie walk w Galicji Wschodniej pozwoliło na wzmocnienie Frontu Litewsko-Białoruskiego i rozpoczęcie przygotowań do operacji mającej na celu zdobycie Mińska Litewskiego.          Zawczasu służby wywiadowcze Frontu Litewsko-Białoruskiego zebrały szczegółowe informacje o Armii Czerwonej, jej ugrupowaniu i liczebności. Znakomitym ułatwieniem dla strony polskiej było funkcjonowanie na obszarach kontrolowanych przez bolszewików struktur POW, zwłaszcza Komendy Naczelnej III POW w Kijowie,...