„Historia wojen morskich”, czyli opłyńmy świat jeszcze raz…

Nigdy nie uważałem relatywizacji historii za naukę a co najwyżej za ciekawą zabawę intelektualną. Robienie jednak z „A co by było gdyby…” oddzielnej dziedziny historycznej jest dziś zjawiskiem nagminnym a książki podejmujące tego typu tematykę sprzedawane są w dziesiątkach, jeśli nie setkach tysięcy egzemplarzy.

Jednym z najważniejszych przedstawicieli tego typu nurtu historycznego był śp. Profesor Paweł Wieczorkiewicz, który bardzo często dzielił się z czytelnikami przemyśleniami w temacie historii alternatywnej. Do niedawna miałem okazję zapoznać się tylko z takimi pracami Pana Profesora i przyznam szczerze, że „dzięki” tego typu publikacjom autor „Historii politycznej Polski 1935-1945” nigdy nie był moim faworytem.

Niedawno w moje ręce trafiła jednak zupełnie inna praca Prof. Wieczorkiewicza – dwutomowa „Historia wojen morskich” i… ewidentnie muszę zmienić moje nastawienie do Pana Profesora :-)

Jest to książka, która większość odstrasza już samym swoim tytułem. „Wojny morskie? A kogo to interesuje? Musisz być zapaleńcem, skoro bierzesz się za taką książkę” – to tylko jeden z wielu komentarzy, jakie usłyszałem od zaprzyjaźnionych książko-holików. Zupełnie mnie to nie dziwi. Program nauczania historii w szkołach prawie w ogóle nie obejmuje wojen morskich, jakie miały miejsce w nowożytnej historii świata (no może poza jednym zdaniu odnośnie blokady kontynentalnej Anglii wprowadzonej przez Napoleona i drugim zdaniu o „bostońskiej herbatce”). A szkoda…

Z książki Prof. Wieczorkiewicza dowiadujemy się bowiem, że to przede wszystkim żagiel i para, znacznie częściej niż większości może się wydawać, decydowały o losach całego nowożytnego świata. Dlatego właśnie bardzo żałuję, że autor rozpoczyna podróż przez wojny morskie od roku 1568, czyli od początku końca potęgi hiszpańskiej „Niezwyciężonej Armady” a kończy na roku 1914.

Książka nie jest bowiem kolejną encyklopedyczną cegłą historyczną przeznaczoną tylko dla wtajemniczonych, ale świetnie napisaną opowieścią o wielkich interesach, religii, poświęceniu, odwadze, honorze i wielu innych sprawach „wokół-politycznych”. Dlatego też po jej przeczytaniu czuje się ogromny niedosyt związany ze starożytnością, średniowieczem, pierwszymi latami nowożytności oraz dziejami najnowszymi i toczonymi w tych czasach wojnami morskimi, których niestety Prof. Wieczorkiewicz nie zamieścił w swej książce.
 
W trakcie czytania non stop towarzyszył mi zapach prochu, huk armat, powiew morskiej bryzy, brzęk przechwyconego złota oraz krzyk marynarzy próbujących przeciwstawić się siłom natury. Autor wiele razy opisywał wyprawy, które w rzeczywistości zakończyły się klęską zanim tak naprawdę rozpoczęto jakiekolwiek działania zbrojne (sztormy potrafiły zbierać niezwykle krwawe żniwo). Równie często możemy przekonać się, że o powodzeniu działań zbrojnych decydował przypadek, zła taktyka, technologia statków, nonszalancja dowódców, brawura połączona z poświęceniem szeregowych marynarzy. Ilość zwrotów akcji, jaka miała niejednokrotnie miejsce w czasie trwania batalii morskiej jest tak ogromna, że nie sposób przytoczyć ich w jednej recenzji. Po prostu trzeba samemu zapoznać się z treścią książki i przekonać się, jak wyglądały nie tylko wojny, ale również związane z nimi intrygi, gierki polityczne, genialne plany obracające najpotężniejsze floty morskie w bezładne pogorzeliska.

Warto, warto i jeszcze raz warto. Dwa tomy „Historii Wojen Morskich” Prof. Wieczorkiewicza to naprawdę kawał fantastycznej roboty i jeszcze lepszy kawał mało znanej historii. Historii, która mimo tego, że toczyła się gdzieś daleko od lądu to była związana z najważniejszymi graczami na ówczesnej mapie politycznej świata z Rzeczpospolitą włącznie. Historii, która pokazuje, co tak naprawdę rządziło, rządzi i jeszcze długo będzie rządzić naszym światem. W końcu: historii, która nadal nikogo nic nie nauczyła…
Serdecznie polecam!
 
Moja ocena: 9/10 (wybitna)