Inwigilacja związków rolniczych w zamian za kasę

W środę Sejmowa Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi przegłosowała poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz ustawy o związkach zawodowych rolników indywidualnych (druk nr 3188) tzw. projekt Sachajki (nazwiskiem posła, który przygotował ww. ustawę). Projekt bandycki, mający zapewnić kasę dla "zaprzyjaźnionych organizacji" i uzależniające je w sposób całkowity od rządu.

Przeciwko tej ustawie protestuje najbardziej aktywny związek zawodowy rolników indywidualnych czyli KORONA. W stanowisku przesłanym Komisji Związek wzywa do odrzucenia projektu ustawy. Co zarzuca Związek?

1. Wadliwe założenie. Jak stwierdzają projektodawcy w uzasadnieniu działalność statutowa tych organizacji nie jest wspierana ze środków publicznych (mogą sobie one co prawda określić w swoich statutach źródła finansowania, ale są one niezależne od środków publicznych). Jest to obecnie poważny problem dla rolniczych związków zawodowych, szczególnie, że próby oskładkowania członków poszczególnych związków bardzo często się nie udają. Nie sposób nie zgodzić się ze stanowiskiem Związków Powiatów Polskich, że to próba przerzucenia na gminy, głównie gminy wiejskie, współfinansowania związków, a więc podmiotów niezależnych, samodzielnych i samorządnych (co podkreśla ustawa o związkach zawodowych rolników indywidualnych), których funkcjonowanie powinno zależeć w dużej mierze od ich członków i sprawności władz organizacji. To rolnikom powinno więc w pierwszej kolejności zależeć na finansowym wsparciu swoich organizacji. Organizacje rolnicze powinny w takim razie same stworzyć odpowiedni i efektywny system finansowania swojej działalności. System odpisów może końcowo w nieuzasadniony sposób zastąpić de facto opłaty składek członków związków. Nie służy to w żaden sposób aktywizacji społecznej ani rolników ani organizacji ich zrzeszających, a jest jedynie wygodną… metodą przerzucenia kosztów.

2. Zmniejszenie dochodów gmin wiejskich. Co prawda szacowana wielkość umniejszenia dochodów nie jest wysoka (ok. 25 mln złotych rocznie), tym niemniej należy zauważyć, że będzie ona dotykać gmin wiejskich, które nie są obdarowywane dużymi przychodami finansowymi, a koniecznych wydatków nie brakuje. Należy zauważyć, że już dzisiaj istnieje w art.12 ust.1 i 2 ustawy podatku rolnym 23 rodzaju ulg i zwolnień, a na dodatek gminy są obciążone dodatkowo 2% odpisem z podatku rolnego na izby rolnicze.

3. Naruszenie zasady równości wobec prawa Projekt ustawy przewiduje dodanie w ustawie podatku rolnym art.6d ust.1 w brzmieniu: Właściwy organ podatkowy na wniosek podatnika podatku rolnego, będącego osobą fizyczną, przekazuje kwotę w wysokości nieprzekraczającej 1,5% należnego podatku rolnego na rzecz wybranego przez tego podatnika związku zawodowego rolników indywidualnych uprawnionego do otrzymania tej kwoty na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. o związkach zawodowych rolników indywidualnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 99), zwanego dalej „podmiotem uprawnionym”. Nie sposób zrozumieć dlaczego ww. odpis przewidziano wyłącznie w stosunku do osób fizycznych, skoro podatnikami podatku rolnego są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki, nieposiadające osobowości prawnej. Przyznanie określonego uprawnienia (odpisu podatkowego) tylko jednej grupie podatników (osobom fizycznym) z pominięciem drugich (osób prawnych) w zakresie tego samego podatku, uznać należy za naruszenie konstytucyjnej zasady równości wobec prawa (art.32 konstytucji), w tym wypadku równości podatników wobec prawa.

4. Naruszenie zasady ochrony danych osobowych Dodawany w ustawie o związkach zawodowych rolników art.8c ust.4 przewiduje że organizacja związkowa do wniosku o wpis na listę ministra właściwego ds. rolnictwa, załącza listę członków z podziałem na województwa i powiaty, wraz z numerami PESEL, adresatami zamieszkania, deklaracje członkowie lub inne dokumenty świadczące o przynależności związkowej.
Ten przepis stanowi jaskrawe naruszenie art. 9 ust.1 Rozporządzenia Parlamentu i Rady UE 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE który stanowi, że:  Zabrania się przetwarzania danych osobowych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub światopoglądowe, przynależność do związków zawodowych oraz przetwarzania danych genetycznych, danych biometrycznych w celu jednoznacznego zidentyfikowania osoby fizycznej lub danych dotyczących zdrowia, seksualności lub orientacji seksualnej tej osoby.
Innymi słowy organizacje związkowe, które przekażą listy członków z danymi osobowy, bez uzyskania wcześniejszej zgody od tych osób, naruszą RODO. W celu spełnienia wymogu musiałaby uprzednio zwracać się każdorazowo o zgodę członków na ujawnienie danych Ministrowi Rolnictwa. Można łatwo przewidzieć, iż wiele rolników miałby z wyrażeniem zgody problem, by jego dane były przekazane do resortu rolnictwa (a w następstwie nie wiadomo komu).
 
5. Stworzenie możliwości represji antyzwiązkowej Wykazy imienne członków wraz z innymi danymi osobowymi mogą posłużyć do represjonowania członków organizacji związkowej. W Polsce zdarzały się w przeszłości przypadki represji organizacji społecznych, poszczególnych osób z tych organizacji, wykorzystując pozyskane dane przez organizacje państwowe. Warto wspomnieć o casusie Krajowego Stowarzyszenia Udziałowców z 2002-2003 roku. Nie ma żadnej faktycznej gwarancji, iż pozyskane listy związkowców nie trafią np. do służb specjalnych, do różnych instytucji kontrolnych (weterynaryjnych lub innych) z zaleceniem wzmożonego kontrolowania członków Związku, co umożliwi rozbicie tych organizacji.
 
6. Projekt napisany pod konkretne związki rolnicze. Projekt ustawy sprawia wrażenie jakby został stworzony pod konkretne związki rolnicze i z myślą o eliminacji innych. Świadczy o tym m.in. dodany art.8b ust.1 uzrri ustanawiający 2 wymogi dla związków rolniczych tj wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego na co najmniej 5 lat przed dniem 1 stycznia danego roku podatkowego oraz posiadanie na dzień 1 stycznia danego roku podatkowego struktury organizacyjne co najmniej w 10 województwach i co najmniej w 3 powiatach w każdym z tych województw, a liczba członków tego związku w każdym z powiatów wynosi 30. Takie szczegółowe określenie liczby członków, ilość struktur wojewódzkich, powiatowych i liczby członków w tych strukturach naszym zdaniem nie jest przypadkowe, i ma na celu doprowadzenie do sfinansowania wyłącznie kilku najstarszych organizacji rolniczych, i wyeliminowanie młodszych organizacji rolniczych często mniej konformistycznych i wykazujących się większą aktywnością, z możliwości pozyskania finansowania. Zwracamy uwagę, że ustawa o związkach zawodowych rolników indywidualnych ustanawia celem rejestracji wymóg tylko 30 członków w całym kraju. A zatem po co stwarzać inne wymogi?
Ponadto dla porównania w przypadku organizacji pożytku publicznych, jedynym kryterium dla dokonania odpisu podatku dochodowego od osób fizycznych jest sam wpis w KRS. Zatem dlaczego w przypadku związków rolniczych tworzy się inne regulacje (z wymogami członków, określonymi strukturami itd.).