Pro bono... sua

"Powiadam wam: Każdemu, kto ma, będzie dodane; a temu, kto nie ma, zabiorą nawet to, co ma.”

Łk 19,26

Ekspansja terytorialna republikańskiego Rzymu w III i II wiekach przed Chrystusem spowodowały niejakie trudności w ściąganiu podatków z prowincji. Przedsiębiorcza Republika poradziła sobie z ta kwestią dzierżawiąc działalność fiskalną osobom prywatnym, zwanym publikanami. Zajmowali się oni także innymi biznesami, ale na potrzeby tej notki ograniczmy się do podatków.

Publikanie, wywodzący się najczęściej ze stanu ekwickiego, a więc rzymskiej klasy średniej, narobili w prowincjach niezłego zamieszania. Zasada była prosta. Do skarbca republiki dostarczali określoną kwotę podatkową, a w prowincjach zbierali tyle, ile dało się z nich wycisnąć. Nic dziwnego, że publikanie nie byli lubiani. Dzierżawy rozdzielał senat. A wszelkie sprawy o nadużycia rozstrzygały sądy złożone z... ekwitów.

Po upływie ponad 2000 lat system został udoskonalony. Teraz konfitury nie stoją na półce z podatkami, bo system zmądrzał i zyskał znacznie skuteczniejsze środki i metody ich egzekucji. Ale zmądrzeli też współcześni ekwici. Teraz zarabia się nie na podatkach, ale na ich redystrybucji. Zamówienia publiczne, programy rządowe i unijne, dotacje, partnerstwo państwowo-prywatne, granty, etc. Na rynku popyt na pieniądze z państwowej/unijnej kasy jest nieograniczony. Ktoś je rozdziela. To neopublikanie. Neopublikanie płacą za swój przywilej nie tylko pieniędzmi, ale i lojalnością wobec systemu. A może nawet przede wszystkim lojalnością.

To się nazywa postęp. Zasadę divide et impera należy jednak rozumieć szerzej niż zwykło się ją rozumieć. Historia magistra vitae est ;-)))!