Personalizm Franciszka - papież jakiego jeszcze nie znamy

Tygodnik Powszechny w ubiegłym roku przytoczył taką wypowiedź papieża Franciszka:
 
„Otóż rozumienie człowieka zmienia się z czasem, pogłębia się również świadomość człowieka. Pomyślmy o czasach, kiedy dopuszczalne było niewolnictwo albo bez problemu dopuszczano karę śmierci. A zatem wzrastamy w rozumieniu prawdy. Egzegeci i teologowie pomagają Kościołowi w procesie dojrzewania jego sądów. Także inne nauki i ich ewolucja wspomagają Kościół w tym jego wzroście w rozumieniu. Pewne drugorzędne normy i przepisy kościelne, niegdyś skuteczne, dziś utraciły wartość i znaczenie. Wizja doktryny Kościoła jako monolitu, którego należy bronić bez najmniejszego niuansu, jest błędna” | Tygodnik Powszechny”, nr 39|.
 
Szermowali później tą wypowiedzią różni ludzie poczynając od Redaktora Naczelnego A. Bonieckiego aż na A. Michniku kończąc, dopatrując się w niej np. tego, że w przyszłości Papież planuje zniesienie wielu przepisów dotyczących m.in. dyscypliny sakramentów czy aprobaty dla LBGT ewentualnie dla skrajnych zachowań w relacjach międzyludzkich, które KK do tej pory odczytywał jako sprzeczne z naturą człowieka
 
http://www.tokfm.pl/Tokfm/1,103086,15180751,_Eucharystia_dla_rozwiedzion...
 
Papież od początku zaskakuje i sprawia problemy w interpretacji jego zachowań czy wreszcie w rozumieniu poszczególnych wypowiedzi. Sprawia problemy wierzącym jak również tym, którzy szukają jakiś „argumentów”, płynących wprost ze strony samej Stolicy Apostolskiej, tylko po to, aby usprawiedliwić jakoś własne dość „pijane zachowanie”.
Tymczasem kluczem do zrozumienia dość kontrowersyjnych wypowiedzi obecnej Głowy Kościoła Katolickiego może okazać się personalizm. W poszczególnych wypowiedziach obecnego papieża odnaleźć można kilka sformułowań - kluczy, dzięki którym łatwiej jest odczytać to, co chce przekazać współczesnemu światu Kościół Jezusa Chrystusa. Z ogromną radością prezentuję zatem klucz personalizmu dzięki któremu, być może, jaśniejszym stanie się nauczanie i postawa Jorge Mario Bergoglio…


Po pierwsze:

Człowiek będąc jedynym na ziemi stworzeniem, którego Bóg chciał dla niego samego, czyli osobą, nie może odnaleźć się w pełni inaczej, jak tylko poprzez bezinteresowny dar z samego siebie |Gs24|
Wbrew pozorom obecny papież kontynuuje tylko to, co zaczął wcielać w życie Kościoła Jan Paweł II a dużo wcześniej wraz z Soborem Watykańskim II, Jan XXIII czyli „aggiornamento”. Z jednej strony nie jest to przecież nic nowego lecz z drugiej jest to wciąż coś, co istnieje tylko w dokumentach oraz na papierze, a nie można tego dostrzec w codziennym życiu Kościoła Katolickiego.
W Kościele XXI wieku coraz częściej będziemy odnajdywać zatem afirmację osoby dla niej samej. Moim zdaniem to, co gorszy najbardziej w Bergoglio to fakt, że nieustannie podkreśla on „równą godność osób” |Gs29|, pomimo tego, że zachodzą pomiędzy ludźmi uzasadnione różnice, które są wezwaniem do miłowania, czyli przekraczania siebie oraz wychodzeniem do drugiego. Wydaje się zatem, że nauczaniu Papieża Franciszka zbiega się duch soboru oraz intuicja personalizmu chrześcijańskiego bo: „osoba urzeczywistnia się przez miłość” a miłość to przecież... „bezinteresowny dar z samego siebie”. Chce bronić w ten sposób transcendencji osoby ludzkiej |Gs 76|.

Po drugie:

Dziennikarze nie znający zagadnień personalizmu chrześcijańskiego dość łatwo manipulują wypowiedziami papieża, który zdaje się nie zwracać na to najmniejszej uwagi. Jakby zupełnie nie obchodziło go to, w jaki sposób przekręcają oni znaczenie oraz sens poszczególnych jego wypowiedzi.
Kiedy w lipcu 2013 roku na pokładzie samolotu wypowiedział słynne:
„Jeśli ktoś jest homoseksualistą i poszukuje Boga oraz ma dobrą wolę, to kim ja jestem, by go osądzać”
to już w listopadzie zaznacza to, że to rodzina jest wspólnotą życia: 
„Składają się na nią twarze, osoby, które się kochają, prowadzą dialog, poświęcają się dla drugich i bronią życia, przede wszystkim najbardziej kruchego, najsłabszego. Można by bez przesady powiedzieć, że rodzina jest motorem świata i historii. Każdy z nas buduje własną osobowość w rodzinie. Wzrasta z mamą i tatą, z braćmi i siostrami, oddychając domowym ciepłem”
 |http://pl.radiovaticana.va/news/2013/10/25/papie%C5%BC_franciszek:_w_rodzinie_uczymy_si%C4%99_mi%C5%82o%C5%9Bci_i_szacunku_dla_%C5%BCycia,/pol-740704|
 
Ktoś, kto poświęci odrobinę czasu poznaniu dorobku Vaticanum II z łatwością odkryje, że poza Konstytucją o Kościele w świecie współczesnym |Gs| Franciszek bardzo dobrze zna również Deklarację o wychowaniu chrześcijańskim Gravissimum educations. To ona w numerze trzecim mówi o tym, że obowiązkiem rodziców jest stworzyć taką atmosferę rodzinną, aby sprzyjała ona osobistemu i społecznemu wychowaniu dzieci. Jeśli dołożymy do tego posynodalną adhortacja papieża Jana Pawła II: O zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym - Familiaris Consortio, to otrzymamy proste i jasne wskazówki odnoszące się także do wychowania seksualnego.
Jest to temat bardzo współczesny i niebanalny ponieważ według tej adhortacji szkoła jest zobowiązana przestrzegać prawa pomocniczości, współpracując z rodzicami w takim samym duchu, jaki ożywia rodziców chrześcijańskich |FC37|. A nie tak jak teraz, dzięki strukturze państwa, stawiając się ponad zwykłą człowieczą rodzinę!
 
Po trzecie:

Należy pamiętać o specyficznych epizodach w biografii Jose Mario Bergoglio aby zrozumieć to, czym będzie jego trudny pontyfikat. Kościół Katolicki |z naciskiem na Powszechny| istnieje od ponad 2000 lat. Grzechy i zagrożenia powszechnie obecne w świecie, mają swój oddźwięk również w żywej wspólnocie wierzących. Doskonale zdaje sobie z tego sprawę Franciszek.
Dlaczego zatem spotykając się z przełożonym generalnym Bractwa Kapłańskiego św. Piusa X bp Fellayem, tradycjonalistą poniekąd, mu błogosławi? http://www.fronda.pl/a/dobre-wiesci-franciszek-spotkal-sie-z-biskupem-fellayem,37363.html
Przyjmując natomiast na audiencji ks. Don Michele De Paolis |znanego we Włoszech duchownego-skandalistę i sympatyka środowisk homoseksualnych| całuje go w rękę? http://www.katholisches.info/2014/05/09/papst-kuesst-antiklerikalem-priester-die-hand-die-linke-welt-des-don-michele-de-paolis/
 
Tak postawione pytanie zmusza do bardzo pogłębionej refleksji nad motywami tego dość specyficznego jak na Głowę Kościoła, Następcę św. Piotra, postępowania.
Moim zdaniem jest kilka ważnych powodów.
Europa i świat wciąż zmaga się z trzema niebezpiecznymi skrajnościami. Są nimi: kosmopolityzm, nacjonalizm oraz państwo |lub wspólnota państw takich jak UE czy Federacja Rosyjska| rozumiane jako zindywidualizowany i jedyny podmiot społeczny. Papież Franciszek wydaje się na tyle odważny by przeciwstawić się zarówno kapitalistycznemu liberalizmowi jak i socjalistycznemu kolektywizmowi, które we współczesnym świecie, w niektórych aspektach życia |w interesach| wydają się dziwnie łączyć.
Temu Papieżowi Bóg przydzielił zadanie bardzo trudne: Mówić we współczesnym świecie o narodzie.
Używając klucza personalizmu przypomnę zatem dwa najważniejsze zdania jakie padły z jego ust:

„Naród, który nie szanuje ludzi starszych, nie ma przed sobą przyszłości, gdyż stracił pamięć”

oraz  

"Dziękuję narodowi polskiemu i Kościołowi w Polsce za dar Jana Pawła II".

Nie zrozumiemy dobrze postawy papieża Franciszka jeśli nie zaczniemy odróżniać podstawowych pojęć takich jak: kosmopolityzm – lekceważę swój naród, nacjonalizm - przeceniam swój naród oraz nie nauczymy się właściwie rozumieć historii XX wieku w której najstraszniejszym epizodem był fakt mordowania i deportacji przez Hitlera i Stalina całych narodów. Dziś wobec globalizacji oraz miażdżących ekonomicznie granice państw korporacji budzą się z uśpienia narody.
Ten papież wydaje się uczyć patriotyzmu czyli szacunku i miłości do własnego narodu z docenieniem innych narodów.
Bez pomocy oraz otwarcia się na Ducha Świętego, obecnego w Kościele Katolickim i posłudze papieża Franciszka, żadna międzynarodowa organizacja nigdy nie stanie się komunią wolnych narodów. W historii świata byłoby to wydarzenie historycznie większe niż powstanie USA, UE czy NATO.

Po czwarte:

Odczytana w kluczu personalizmu znamienną staje się pewna wypowiedź:

„Prorok to mąż, który ogarnia trzy. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Prorocy czuwali nad ludem Bożym w czasach trudnych, w momentach, gdy upadał on na duchu lub był zdruzgotany. Kiedy nie było Świątyni, kiedy Jerozolima była pod obcą dominacją, kiedy lud zadawał sobie pytanie: Panie, ty obiecałeś nam to wszystko, co się zatem stało? Brakowało. A kiedy brakuje proroctwa, zanika pamięć o obietnicach i wszystko ogranicza się do teraźniejszości”.

Taka jak ta i wszystkie wypowiedzi papieża Franciszka odnośnie krytyki klerykalizmu, bogactwa i ubóstwa, popadaniu w narcyzm i zamknięciu się na świat stają się bardziej zrozumiałe kiedy zaczniemy się zastanawiać nad tym jak obudzić w osobach inicjatywę osobistą i wspólną?
Aby opisać to wszystko Karol Wojtyła wymyślił coś takiego jak „uczestnictwo”. Termin ten próbuje zaznaczyć granicę pomiędzy tzw. członkowstwem czyli biernym udziałem w grupie osób |pozycja oczekującego, pretensjonalnego obserwatora jako członka klasy, szkoły, kasty, partii lub państwa| a dynamizmem i aktywnością. Czyli aktywnym udziałem w życiu rodziny, narodu, szkoły.
Uczestniczę tzn. włączam się czynnie, okazuję inicjatywę i aktywnie jako osoba w ramach dobra wspólnego, chcę żyć we wspólnocie – w rodzinie i… konkretnym narodzie.
Warto zwrócić uwagę na pewne wypowiedzi oraz gesty Franciszka próbujące wyzwalać w osobach ich indywidualne uzdolnienia, które konstytuują wspólnotę. Ten papież to przecież Mistrz prawdziwie osobowych i głębokich relacji.

Kiedy zadzwonił do Argentynki Jacqueliny Sabetty  i powiedział kilka słów otuchy oraz próbował wlać w jej zalęknione i poranione serce zwykłą chrześcijańską nadzieję, w tej swojej dość niefortunnej wypowiedzi jakby odsłonił się w zaufaniu i dawaniu.

Dzięki temu gestowi „uczestniczenia” osoba i wspólnota jak gdyby współtworzą, współgrają, przylegają do siebie a nie są obce czy przeciwne jak to później zostało przedstawione w mediach głównego nurtu. Czyli na gruncie indywidualistycznego myślenia o człowieku, liberalizmu i totalitarnego sposobu myślenia o osobie jak o jakiejś rzeczy.
 

---

​
Dużo można by było jeszcze napisać o papieżu Franciszku oraz o jego wykraczającej poza ramy współczesności postawie wobec konkretnych osób oraz wspólnoty. Jak świadczą o tym komentarze ludzi wierzących jak i tych, którzy określają się jako niewierzący, ten człowiek w niezwykły sposób wzbudza poczucie podmiotowości osoby i chce pokonać w nas samych egoizm czyli izolację pomimo tego, że używamy telefonów, Internetu i telewizji. W XXI wieku dużo łatwiej przychodzi nam opisać zamknięcie oraz postawę wyczekiwania niż coś całkowicie odwrotnego czyli otwarcie, dialog i współpracę dla dobra wspólnego.
Właściwie wracamy do początku wpisu i do poczucia osobistej godności każdej ludzkiej istoty zaczynając od jej poczęcia a kończąc na godnie przeżywanej starości. Patrząc na obecnego papieża przenika i ogarnia ludzkość jakby dobroczynny prąd dzięki któremu zaczynają uświadamiać sobie godność człowieka. To coś zdecydowanie odwrotnego potrzebnego do opisania „rzeczy” lub „przedmiotu”, którymi dowolnie można się posługiwać.
Papież Franciszek swoją postawą pokazuje, że jest „podmiotem”, posiadającym sumienie i wolność. W pewnym momencie swojego życia został wezwany do odpowiedzialnego życia w społeczeństwie i w dziejach świata. Chce pokazać jak realizować wartości osobowe.

Prorokując napiszę dość odważny wniosek:

Jeśli w końcu nie zostanie uznany jako Głowa Żywej Wspólnoty, Prawdziwego Ciała Chrystusa czyli Kościoła, jeśli ludzie nie dostrzegą w nim znaku czasu i obrazu Boga, narażony będzie na najbardziej upokarzające i wynaturzone akty „uprzedmiotowienia” zarówno ze strony tzw. radykałów jak i ludzi promujących permisywizm moralny. To będzie zależeć od tego, kto okaże się silniejszy.
Ja wiem, że świętości osoby nie da się unicestwić niezależnie od tego jak będzie pogardzana, gwałcona i poniewierana. Świętość Franciszka dopóki będzie żył będzie zaskakiwać i ujawniać się od nowa tylko dlatego, że wolność, którą prezentuje ten papież jest dość specyficzna.
Nie jest typowym współczesnym barbarzyństwem – „rób ta co chceta”. Nie jest również humanistyczna gdzie moje „ja”, ego jest centrum i pępkiem całego świata wokół, którego ma krążyć wszystko.

Ten papież jest inny dlatego, że złożył swoje życie w ręce Jezusa Chrystusa i daje się Jemu prowadzić.

„Nie bójcie się Ducha Świętego, On daje wam wolność większą niż człowiek sobie" |JP II do młodych|.

Ten papież pragnie tworzyć osobowe style życia, wspólnoty osób, które będą sprzyjały prawdziwemu dojrzewaniu osoby i relacjom prawdziwie osobowym – personalizacji |Gs6|.
Jest tylko jeden problem: to Kościół musi zacząć prawdziwie wspierać rodzinę chrześcijańską oraz o nią walczyć a wszystkie inne instytucje społeczne muszą zacząć pełnić rolę pomocniczą. Jeśli tak się nie stanie społeczność nigdy nie stanie się dojrzała. Dla chrześcijan największą wartością nie jest wolność ale miłość. Czyli trzeba szukać sposobu jak stać się wreszcie wolnym do prawdziwego miłowania a nie do prezentowania karykatury miłości.
 
 
Ten Kościół (...), to dom wszystkich, a nie jakaś niewielka kapliczka, która może pomieścić jedynie pewną grupę ludzi wyselekcjonowanych. Nie możemy zredukować Kościoła do ochronnego parasola dla naszej małostkowości. Kościół jest Matką. Kościół jest płodny i musi takim być.

ed. img. SG: www.se.pl