Żyć byle jak

Wszyscy na pewno znają ten wierszyk Jana Brzechwy, a większość zapewne także i piosenkę, jaka powstała na kanwie tego tekstu. Im bardziej przyglądam się tendencjom i modom, jakim ulegamy jako społeczeństwo in gremio, tym bardziej upewniam się, że zmierzamy w kierunku tych ryb, żab i raków. Żyjemy na niby, na aby-aby i byle jak i rozciągamy to na coraz to kolejne dziedziny życia.

To, że jemy byle jak i byle gdzie, byle prędko, zakładamy na siebie byle co wykonane z byle czego, kupione na wyprzedaży w supermarkecie, można jeszcze usprawiedliwić postępującą pauperyzacją społeczeństwa. Jak się nie ma co się lubi, to się lubi co się ma. Nie stać nas na towary w przyzwoitym gatunku, to musimy zadowolić się „chińszczyzną”.
Ale i to nie do końca jest prawdą, bo modę na bylejakość lansują także ludzie, których  z pewnością stać jest na rzeczy dobrej jakości i którzy wydają mnóstwo pieniędzy właśnie po to, by ich wygląd mógł być możliwie niedbały i nonszalancki. Taki mamy klimat. :)
Celowo poszarpane spodnie, zmierzwione włosy, buty z najlepszych odmian skóry, ale „robione na stare i zniszczone”, flanelowa koszula narzucona na t-shirt – styl grunge.
Modą nie zamierzam się przejmować, bo dziś lansuje jedno, za rok będzie lansować coś innego. Problem jednak w tym, że  do bylejakości bardzo łatwo jest się przyzwyczaić, bo składa się na nią bezmyślność, ignorancja, niedbalstwo i lenistwo,  a to są przywary dosyć powszechne, choć dla niepoznaki nazywane prostotą, wygodą i brakiem czasu.
Niektórzy potrafią z tego ukuć całą filozofię życiową, z której wynikają na przykład takie mądrości, że tylko mężczyzna zaniedbany i zalatujący piwem ma prawo nazywać się prawdziwym mężczyzną, a ten, który pachnie wodą po goleniu i dba o swój wygląd, jest zwykłym gogusiem.
A przecież pomiędzy skrajnościami, jakimi są: zupełny abnegat i sfeminizowany tzw. mężczyzna metroseksualny, istnieje cała gama możliwości pośrednich.

Specyficzna „kultura supermarketowa” przyzwyczaja nas do surogatów i półproduktów – bo łatwiej, bo taniej, bo szybciej. Wcinamy chińskie zupki, „gorące kubki”, mrożone gotowe dania i dania ze słoików oraz puszek, które wystarczy jedynie zalać gorącą wodą albo podgrzać w mikrofalówce i „zjeść ze smakiem”, rozkoszując się ich barwą i obrazkiem zamieszczonym na opakowaniu, dzięki któremu możemy zorientować się w tym, co właściwie jemy, ponieważ nie sposób odgadnąć tego po smaku owych potraw o dziwnie brzmiących składnikach, natomiast nie mających nic wspólnego z normalną kaszą, makaronem, warzywami czy mięsem.
Potrawą narodową stał się kebab z budki, przeplatany czasem z zapiekanką, hot-dogiem, pizzą albo hamburgerem. Żywimy się de facto odpadami, bo żywnością przetworzoną tak dalece i naszpikowaną chemią, że produkty spożywcze, które w formie naturalnej mogą zachować świeżość co najwyżej przez kilka dni, potrafią mieć po dodaniu konserwantów nawet kilkumiesięczne daty przydatności do spożycia i nieodgadnioną zagadką pozostaje zawartość mięsa w kiełbasie. Pijemy soki utrwalane chemicznym świństwem i kolorowe wody gazowane ze sztucznymi barwnikami, słodzone ponad wszelką miarę, choć nawet zwykła woda z kranu byłaby dużo zdrowsza.
A dzieciom, zamiast owoców, dajemy batonik albo chipsy.
 
Więc może chociaż w innych sferach naszego życia bylejakość nie jest akceptowana?
Eeee, chyba jednak nie bardzo. Estetyka czy najogólniej rozumiane poczucie piękna nie mieści się w naszych priorytetach. Nie uważamy tego za jakąś wielką wartość, tym bardziej, że nie wpisuje się ona w nasze pragmatyczne podejście do dóbr doczesnych. Preferujemy więc byle jaką rozrywkę i byle jaką kulturę oferowaną nam przez byle jakich twórców czy raczej „tfurców”. Oglądamy seriale, w których króluje bylejakość treści i amatorszczyzna różnych nieprofesjonalnych gwiazd i gwiazdeczek lub programy dla debili, w których nie chodzi o wypromowanie autentycznych talentów, ale o zgnojenie, ku uciesze gawiedzi, młodych, często naprawdę utalentowanych ludzi i o wątpliwą autopromocję różnych podstarzałych Kor, Magd Gessler, pajaców w rodzaju Wojewódzkiego oraz pokrak takich, jak Piróg czy Jacyków. Popularnością cieszą się też tak kuriozalne programy, jak ten Drzyzgi, w którym pokazuje się ludzi, których tak naprawdę trzeba by leczyć, albo przynajmniej otoczyć opieką psychologiczną. A ulubionym przybytkiem rodzinnego spędzania czasu stały się galerie handlowe, gdzie można połączyć w jedno różne formy bylejakości, z rodzinnym niedzielnym obiadem wśród plastikowych kubków i sztućców, kartonowych talerzy i niedojedzonych resztek, walających się na sąsiednich stolikach, włącznie.
I koniecznie z ryczącą zza ucha muzyką z głośników.
 
Wzorce serialowe przenoszone są także na stosunki z ludźmi, które również stały się byle jakie, a relacje międzyludzkie - powierzchowne. Drugi człowiek powoli staje się przedmiotem, który przede wszystkim nie powinien nam utrudniać życia. Nie dba się o związki, uważając ze nie trzeba ich pielęgnować, nie rozmawia się o rzeczach ważnych, ludzie często żyją nie tyle ze sobą, co obok siebie, nie znając się praktycznie nawzajem i nie okazując sobie zainteresowania. A po jakimś czasie okazuje się, że nic nie układa się „samo”, więc na pewno jest to wina tej drugiej osoby. Prasa kolorowa, zajmująca się głównie życiem prywatnym rożnych takich „znanych z tego, że są znani”, potwierdza tę prawidłowość, bo przecież nie udaje się także i tym, którym najbardziej się zazdrości ich wątpliwej „sławy”.
 
Instrumenty, których zadaniem miało być ułatwienie nam życia, niejednokrotnie to życie dodatkowo dewastują. Coraz większej liczbie ludzi wirtualny erzac zastępuje realny świat, a wirtualne kontakty - kontakt z prawdziwym człowiekiem, bo przecież w wirtualnej przestrzeni łatwiej jest spotkać kogoś, z kim kontakt możemy mieć tylko wtedy, gdy mamy na to ochotę i kto nie marudzi, nie dzieli z nami zwykłej codzienności oraz przed kim możemy udawać kogoś lepszego niż naprawdę jesteśmy. Komputer uważam za cudowny wynalazek, ale nieodmiennie przeraża mnie widok dwóch osób jadących razem autobusem, z których każda skupiona jest bez reszty na swoim smartfonie. Życie pomiędzy telewizorem, a komputerem i smartfonem to dzisiaj najpopularniejszy model funkcjonowania.
 
Specyficzną odmianą bylejakości jest ignorancja. I to jest niestety dopiero prawdziwy społeczny dramat. W jaki sposób bowiem ktoś sobie układa życie prywatne, to w gruncie rzeczy przede wszystkim jego sprawa. Będzie miał takie życie, na jakie sobie zasłuży.
Jednak powszechna ignorancja uderza w całe społeczeństwo. Coraz bardziej byle jakie szkoły wypuszczają coraz bardziej byle jak wykształconych młodych ludzi. Byle jaka praca (o ile w ogóle jest), rzadko zgodna z zainteresowaniami i wykształceniem, za byle jakie pieniądze, nie inspiruje do podnoszenia kwalifikacji. Obok ludzi, którzy traktują swoje zajęcie poważnie, mamy więc multum niekompetentnych urzędników, lekarzy, sprzedawców, nauczycieli, dziennikarzy i ludzi wszelkich zawodów, dla których praca jest tylko i wyłącznie sposobem zarabiania możliwie jak największych pieniędzy, możliwie najmniejszym wysiłkiem.


Można powiedzieć - „signum temporis”. Ale czy na pewno? Czy to nie jest raczej objaw nadmiernego rozmnożenia się gatunku homo sovieticus, który zagraża ludzkiemu środowisku? Czyż początku nie dał Lenin twierdzeniem, że sprzątaczka może rządzić państwem? Czy PRL nie powstała z głoszonego powszechnie w latach 1944 i 1945 hasła: "nie matura, lecz chęć szczera zrobi z ciebie oficera" i wysłania kobiet na traktory wbrew „wyposażeniu”, które dała im sama natura? Później niewykwalifikowani robotnicy otrzymywali wyższe wynagrodzenia, niż młodzi inżynierowie i lekarze. III Rzeczpospolita stała się w linii prostej spadkobierczynią tych tradycji, choć w zmienionej nieco formie.
Kumoterstwo zastąpiło rzeczywiste kwalifikacje zawodowe i sprawiło, że staliśmy się skorumpowanym „bantustanem”. To w ignorancji i bylejakości mają swoje niewyczerpane źródło afery kryminalne i korupcyjne, nieudolność urzędnicza, za którą nikt nie ponosi odpowiedzialności, prócz osób nią poszkodowanych, nieudolność decyzyjna i nieodpowiedzialność polityków, ale także dramatyczny wręcz upadek kultury. A o to, żeby nie został już nawet kamień na kamieniu, zatroszczy się najnowszy wynalazek - filozofia gender, do której także idealnie pasuje wnikliwa analiza ministra Sienkiewicza: „Ch… dupa i kamieni kupa”.
 

Mam wrażenie, iż wydaje nam się, że jakaś właściwie wybrana opcja polityczna jest w stanie zmienić ten obraz, jest w stanie odmienić nasze zachowania, oczekiwania, nasze życie.
A mnie się wydaje, że jedynym miejscem, które może przywrócić normalny porządek rzeczy, jest… stół rodzinny. Tak, ten sam stół, przy którym kiedyś rodzina spotykała się codziennie na co najmniej jednym wspólnym posiłku. Rozumiem, pracujemy dziś więcej, kobiety także często pracują nie z wyboru, a z konieczności. Ale przynajmniej raz w tygodniu mamy niedzielę. Więc przywróćmy temu stołowi należną mu w rodzinie rangę i nie zastępujmy go niedzielnym Big Macem w Mac Donald’s, nuggetsami w KFC, albo wieprzowiną w sosie słodko-kwaśnym u Wietnamczyka. Nie zastępujmy zresztą także filetem mignon z polędwicy ani innymi ośmiorniczkami w knajpie z białym obrusem. Może od tego zacznijmy własną walkę z bylejakością?
 
A jeśli nie, bo nam się nie chce, bo chcemy by było łatwiej, bo po co się wysilać….
No cóż. Zacytowany na początku wierszyk ma także ostatnią zwrotkę. Może się nagle okazać, że nie ma już do czego wracać.