Historia

„Poza horyzont” to, zgodnie z podtytułem, opowieść o polskich podróżnikach, ludziach, których żyłka awanturnicza, wielka polityka – dyplomatyczne misje, konflikty o nowe ziemie czy wyroki zaborców -  lub zwykła bieda rzuciły w najdalsze, do dziś czasem egzotyczne, zakątki świata. Większość nazwisk kojarzymy dziś jako patronów ulic, czasem szkół, może hasłowo kojarzymy ich z podróżami i odkryciami, jednak umyka nam, jak bardzo fascynujące stoją za nimi historie. Polacy –...

Pułkownik Jan Rzepecki był zdecydowanym zwolennikiem wybuchu powstania warszawskiego.       Pułkownik Rzepecki popierał szybkie rozpoczęcie powstania, w znacznym stopniu ze względu na to, że jego zdaniem wzmocniłoby to pozycję Mikołajczyka w negocjacjach ze Stalinem w Moskwie.       Podczas narady członków Komendy Głównej AK w dniu 21 lipca 1944 roku wskazał na okno i poprosił kolegów, by wyjrzeli na puste ulice. Niemcy odeszli, nie było uzbrojonych patroli. „Armia...

Pułkownik Jan Rzepecki był zdecydowanym przeciwnikiem obozu narodowego, szczególnie polityków związanych z ONR.       Z racji stanowiska szefa BIP wszedł do Rady Propagandowej, złożonej z przedstawicieli AK i Delegatury Rządu RP na Kraj. To sprawiło, iż nawiązał bliskie kontakty ze sferami politycznymi, szczególnie z ludowcami, w mniejszym stopniu z socjalistami. Te związki okazały się tym silnie, iż już wcześniej ujawnił duże zacięcie i ambicje polityczne. Był zdecydowanym przeciwnikiem obozu...

W listopadzie 1940 roku Jan Rzepecki został szefem Biura Informacji i Propagandy KG ZWZ.       Jan Rzepecki urodził się w dniu 29 września 1899 roku w Warszawie, jako syn Kazimierza, dziennikarza, i Izabeli Moszczeńskiej, znanej pisarki i działaczki społeczno-oświatowej. Uczył się w Gimnazjum im. A. Kreczmara w Warszawie, równocześnie od 1912 roku został członkiem tajnego skautingu, a od maja 1914 roku należał do Związku Strzeleckiego. Od sierpnia 1914 roku walczył w 1 pułku piechoty I Brygady Legionów,...

Wiliam Averell Harriman wspierał Rooseveltowską politykę ustępstw wobec Związku Sowieckiego.    Harriman urodził się w bardzo bogatej rodzinie przedsiębiorców. Należąc do rodziny typowo republikańskiej przeszedł w późnych latach 20. do demokratów, identyfikując się później z rooseveltowskim programem New Deal.      Zażyłe stosunki Harrimana z Rooseveltem sprawiły, iż został wkrótce po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej specjalnym amerykańskim wysłannikiem do Moskwy....

W dniach 4-6 lipca 1916 roku miała miejsce pod Kostiuchnówką największa bitwa, w której uczestniczyli żołnierze Legionów Polskich.        W trakcie kwietniowej narady w Mohylewie z udziałem szefa sztabu wodza naczelnego wojsk rosyjskich gen. Aleksiejewa podjęto decyzję o przeprowadzeniu ofensywy na froncie zachodnim. O przyjęciu wariantu ofensywnego zadecydowało poparcie udzielone przez gen. Brusiłowa, ówczesnego dowódcę Frontu Południowo-Zachodniego. Został on także odpowiedzialny...

Pomimo klęski Francji w 1940 roku generał de Gaulle postawił sobie za cel odbudowę wielkiej Francji.     Po przejęciu władzy przez Petaina i zapowiedzi podpisania kapitulacji z Niemcami, generał de Gaulle w dniu 18 czerwca 1940 roku wygłosił na falach BBC przemówienie w którym zapowiedział kontynuowanie walki z Niemcami.      Podpisanie przez Petaina kapitulacji i wycofanie się Francji przekreślało wedle de Gaulle’a legalizm nowego Państwa Francuskiego. W oczach Generała Francja...

Od 1942 roku Francuzi, opozycyjnie nastawieni do rządu w Vichy, jednoznacznie opowiadali się za sojuszem z Moskwą.     Niezależnie od postanowień konferencji w Teheranie, we francuskiej prasie konspiracyjnej uważano, iż nadal możliwe jest zachowanie niezależności Europy Środkowej pod warunkiem cesji terytorialnych na rzecz Związku Sowieckiego. „Trwałe uregulowanie problemów w Europie wschodniej – napisano w Cahiers de Defense de la France” na wiosnę 1944 roku – byłoby możliwe w następujący spos...

Bitwa o Verdun oraz bitwa nad Sommą kosztowała strony konfliktu setki tysiące zabitych.     W kolejnych miesiącach walki pod Verdun nadal były niezwykle zaciekłe. Była to typowa wojna na wyczerpanie sił przeciwnika. I tak w dniu 22 maja Francuzi odzyskali fort Douaumont, aby go stracić dwa dni później. Na wielu odcinkach frontu Niemcy w ciągu dwumiesięcznych walk przesunęli się o kilkaset metrów.    Na przełomie czerwca i lipca Niemcy podjęli ostatnie ataki. Rozpoczęcie walk nad Sommą zmusiło Niemc...

W końcu 1940 roku utworzono Akcję Kontynentalną.     Po upadku Francji w 1940 roku powstał projekt wykorzystania Polaków, przebywających w Europie do działalności konspiracyjnej. Autorem tego projektu był Jan Librach, były pierwszy sekretarz ambasady RP w Paryżu.    W grudniu 1940 roku gen. Sikorski poinformował Brytyjczyków o powyższym projekcie, zyskując ich wsparcie materialne i logistyczne. W rezultacie utworzono przy polskim Ministerstwie Spraw Wewnętrznych specjalną organizację – Akcję...

Erich von Manstein zdobył w czerwcu 1942 roku Krym.      Manstein był świadomy, iż przed kolejnym atakiem na Sewastopol musiał zniszczyć sowieckie ugrupowanie na Półwyspie Kerczeńskim, stanowiące poważne zagrożenie dla jego armii.     Zgrupowanie sowieckie w rejonie Kerczu liczyło ok. 17 dywizji, podczas gdy Manstein dysponował zaledwie siedmioma dywizjami piechoty. Zmuszony został do ściągnięcia z frontu sewastopolskiego kilku oddziałów, pozostawiając tam tylko nieliczne jednostki,...

Szanowny Panie! Miałam odpowiedzieć, na pańskie zastrzeżenia krótkim postem. Nie dało się krótko... Stąd - niniejszy wpis. Zapewne jest Pan zdolny czytać ze zrozumieniem. W moich poprzednich wpisach nie "walczyłam" o splendor mego Ojca, ale sprzeciwiałam się zmyśleniom redaktora Wójcika (czy to może Pan - ukrywający się pod nickiem Wow?) oraz "legendowaniu" prof. Szybalskiego w publikacji A. Allena.. Tak się złożyło, że właśnie wczoraj poczytałam ponownie "rewelacje" Arthura Allena....

Klio, Muza Historii, bywa damą niezwykle złośliwą i przewrotną. Aż boję się napisać, że historia kołem się toczy, bo mogłaby to wziąć za przytyk do swojej figury...   W latach `40 ubiegłego stulecia ojcowie i matki (Ihre Vater, Ihre Mutter) obywateli państwa przewodzącego dzisiaj Zjednoczonej Europie postanowili rowiązać europejski problem uchodźców – tzn. tych. którzy nie zdążyli im ujść – za pomocą selekcji dokonywanej na rampach. Byli szczerze zdziwieni, gdy okazało się, że wszyscy mają im to za złe...

Mało kto stawia pytanie ile kosztowało utrzymanie ukrywającego się Żyda, i chyba nikt nie udzielił na nie wyczerpującej i przekonującej odpowiedzi, opierającej się na rzetelnej analizie realiów ekonomiki czasów okupacji niemieckiej.   Bo to, że kosztowało ono zwykle życie Polaka ukrywającego i całej jego rodziny jest faktem niepodważalnym, choć dla wielu bynajmniej nieoczywistym.   Ale zostawmy na boku ryzyko życia własnego i najbliższych. Zajmijmy się kosztami i możliwościami.   Chciałbym tutaj...

Na jesieni 1925 roku stało się jasne, iż państwo polskie przeżywa kryzys i niezbędna jest daleko idąca jego sanacja.     W październiku 1925 na konferencji w Locarno, polska dyplomacja poniosła dotkliwą porażkę stawiającą pod znakiem zapytania największe dotąd powojenne osiągnięcie polityki zagranicznej – uważany za fundament bezpieczeństwa państwa i jego granic polityczno-wojskowy sojusz z Francją z lutego 1921 roku. To wydarzenie, a nie siódma rocznica powrotu Komendanta z Magdeburga, było powodem wizyty 15...

Był sobie w Teksasie sędzia pokoju, który nazywał się Roy Bean (1825-1903). Po naszemu – Roj Fasola. Sędzia Bean miał niezwykle barwny życiorys. Kto jest ciekawski, może zajrzeć do wiki (https://en.wikipedia.org/wiki/Roy_Bean), a kto jest ciekawski, ale leniwy i nie zna angielskiego, może obejrzeć znakomity western Johna Hustona „Sędzia z Teksasu” z Paulem Newmanem w roli tytułowej.   Sędzia Bean mawiał: Prawo na zachód od Pecos to ja! Pecos to taka rzeka w Teksasie.   Sędzia Bean miał...

W 1958 roku wysoki pracownik ambasady PRL w Tokio Jerzy Bryn  „wybrał wolność”.    Jerzy Bryn urodził się jako Izrael Alter Bryn w 1916 roku Warszawie w rodzinie drobnego rzemieślnika. W połowie lat 30. wyjechał  do Palestyny, gdzie związał się miejscową partią komunistyczną.     Jako  Hans Braun wziął udział w wojnie domowej w Hiszpanii, będąc oficerem politycznym w 2 batalionie niemiecko-austriackiej XI Brygady Międzynarodowej im. Ernsta Thalmanna. W czasie tej wojny został też...

Będzie trochę o tych nieszczęsnych żonkilach jako - trzeba przyznać trochę niezręcznego -symbolu powstania w getcie warszawskim, ale nie tylko. Postanowiłam potraktować ten temat trochę szerzej, choć początkowo zamierzałam jedynie dodac komentarz pod notką Tł. A skłonił mnie do tego link do wypowiedzi Eli Barbura, który znalazł się w jednym z dodatkowych komentarzy samego Tł do jego notki. Nie pierwszy to już raz Eli Barbur wytyka niestosowność przyjęcia takiego własnie symbolu. Niestety, jego uwagi nie odnoszą żadnego skutku i...

Po bardziej popularnonaukowych „Oddziałach Wyklętych” i pisanych lżejszym językiem „Dziewczynach Wyklętych” (których zresztą szykowana jest, jakże by inaczej, druga część), przyszedł czas na zapowiadane „Bitwy Wyklętych”, kolejną książkę Szymona Nowaka, poświęconą antykomunistycznemu podziemiu. O ile w poprzedniej książce Nowak poszedł, jak wspominałem zresztą w recenzji, w pewną „czytankowość”, tym razem wrócił do sprawdzonego stylu fabularyzowanego dokumentu. Opisuje więc...

Przez wiele lat bezpieka próbował skłonić Tadeusza Chciuka do podjęcia współpracy agenturalnej.     Po utworzeniu Sekcji Polskiej Radia Wolna Europa Jan Nowak-Jeziorański za zgodą Amerykanów zatrudnił Tadeusza Chciuka, który wraz z rodziną przeniósł się do Monachium.     W Monachium „Celt” jako Michał Lasota prowadził audycję „Droga przez wieś” oraz wygłaszał komentarze na tematy polityczne. W późniejszym okresie prowadził audycję „Ważne...

Naszym sąsiadom bardzo spodobała się swojego czasu stodoła w Jedwabnem, która stała się dla nich wręcz symbolem polskiej architektury funeralnej. A przy okazji – symbolem europejskiej solidarności z Niemcami w latach II WŚ. I obecnie.   Naszym sąsiadom bardzo nie spodobała się teraz stodoła w Markowej, która stała się dla nich wręcz symbolem polskiej architektury (pseudo)memorialnej. A przy okazji – symbolem braku solidarności europejskiej z Niemcami w latach II WŚ. I obecnie. http://www.dw.com/pl/faz-pr...

W mediach oraz internecie pod ciężarem newsów i przemilczeń o tak zwanych „uchodźcach” szerzą się dwa skrajne, a przeciwstawne obrazy islamu. Z jednej strony obraz zabiedzonych, skrzywdzonych „gołąbków pokoju”. Z drugiej obraz bezwzględnych islamistów-terrorystów, spośród których wyjątków brak. Ten sam medialny schemat powtórzył się po ostatnim zamachu w Brukseli. Oba obrazki są emocjonalne i nieprawdziwe, a więc szkodliwe wyjątkowo. By móc prowadzić...

Jednym z najbardziej znanych oddziałów partyzanckich na Kielecczyźnie był oddział „Wybranieccy” dowodzony przez Mariana Sołtysiaka i Henryka Pawelca.     Po przegranej wojnie z Niemcami Henryk Pawelec, b. żołnierz 38 pułku strzelców lwowskich Armii „Karpaty”, wraca do Kielce i wkrótce przystępuje do konspiracji wojskowej. Z Marianem Sołtysiakiem „Barabaszem” organizuje oddział partyzancki, który działa w okolicach Kielc i Jędrzejowa, likwidując wielu agent...

Dziś, gdy Polską miotają porywiste wichry, gdy ważą się jej losy na arenie międzynarodowej - może nie czas na historyczne rozważania o losach Rudolfa Weigla. A jednak... W okruchach historii Jego życia - przegląda się, jak w zwierciadle, niejedno zdarzenie współczesne, niejeden dramat, niejedna tragedia. Historia magistra vitae... I to nie eskapizm - gdy wracamy do dawnych, a jeszcze wciąż blisko znanych wydarzeń. Moją, podobnie jak wcześniej mego Ojca, intencją jest dziś "ocalić od zapomnienia". Czasem - wydarzenia...