Historia

Jak napisałem w poprzednim poście, dziś z rozszerzeniem przytaczam treść mojego postu z 01.02.2015 roku (https://krzysztofjaw.blogspot.com/2015/02/znaczenie-prawdy-historycznej-i.html). Wtedy dotyczył - tak jak teraz - "Rzezi Wołyńskiej". Wczoraj po raz któryś tam z rzędu obejrzałem film "Wołyń". Dla mnie jest to film a'la dokumentalny, bo oddający wszystko, co się tam działo, z tym, że ludobójcze tortury i mordy były jeszcze bardziej okrutne niż film to przedstawia. Rozumiem autorów...

Tureckim narodowcom udało się w 1923 roku doprowadzić do rewizji traktatu z Sevres i zachować integralność państwa              Okupacja Stambułu w marcu 1920 roku przekreśliła nadzieje na kompromis między umiarkowaną częścią kręgów dworskich oraz kemalistami, którzy jakkolwiek nadal deklarowali lojalność sułtanowi, ale jednocześnie w końcu kwietnia 1920 roku zwołali w  Ankarze Wielkie Zgromadzenie Narodowe (Buyuk Millet Meclisi), które w styczniu 1921 roku ogłosiło...

W dniu 6 września 1936 roku gen. Rydz-Śmigły podpisał w podparyskim zamku Rambouillet porozumienie, na mocy którego Francja udzieliła Polsce dwumiliardowego kredytu na modernizację i rozbudowę sił zbrojnych.          Ostatecznie w zatwierdzonych przez gen. Stachiewicza planach strona polska wystąpiła o propozycją przyznania jej kredytu w wysokości 2 mld franków, podzielonego na dwie równe części. Pierwszą z nich armia polska zamierzała przeznaczyć na zakup we Francji gotowego materiału...

Po śmierci gen. Sikorskiego doszło do znacznego ograniczenia kompetencji Naczelnego Wodza.           Śmierć premiera wywołała przede wszystkim kryzys konstytucyjny. Nie przewidziano bowiem sytuacji opróżnienia urzędu prezesa Rady Ministrów. W tej sytuacji prof. Komarnicki w  piśmie do Stanisława Mikołajczyka, ministra spraw wewnętrznych, zastępującego premiera podczas jego wyjazdów zagranicznych, stwierdzał, "że przez sam fakt śmierci premiera, Rząd nie znajduje się w...

W czasie II wojny światowej znacznej redukcji uległy uprawnienia polskiego Naczelnego Wodza.         Wraz z mianowaniem w dniu 1 września 1939 roku marszałka Rydza-Śmigłego na stanowisko Naczelnego Wodza jakkolwiek prezydent pozostawał nadal zwierzchnikiem sił zbrojnych, jednakże uprawnienia swe mógł wykonywać jedynie przez naczelnego wodza i ministra spraw wojskowych.         Naczelny wódz dowodził i dysponował całością sił zbrojnych kraju. Uzyskał także  prawo...

Latem 1943 roku prezydent Raczkiewicz przeforsował nominację generała Sosnkowskiego na stanowisko Naczelnego Wodza.        Po śmierci gen. Sikorskiego, najstarszy stopniem oficer w Wojsku Polskim gen. Kazimierz Sosnkowski wydawał się jedynym kandydatem na stanowisko Naczelnego Wodza. Wicepremier Stanisław Mikołajczyk, obsesyjnie nienawidzący piłsudczyków, podjął jednak próbę storpedowania tej kandydatury.        W dniu 5 lipca 1943 roku prezydent Władysław Raczkiewicz w czasie...

Pomimo wspólnoty ideowej współpraca prezydenta Raczkiewicza z generałem Sosnkowskim nie przebiegała harmonijnie.          Gdy generał Sosnkowski, najstarszy stopniem generał w służbie czynnej, wsławiony dokonaniami we wrześniu 1939 roku,  dotarł w dniu 11 października 1939 roku do Paryża najważniejsze stanowiska zostały już obsadzone – nowym prezydentem był Władysław Raczkiewicz, a premierem, a wkrótce także naczelnym wodzem,  gen. Władysław Sikorski.   ...

Kresowiacy brali aktywny udział w życiu zbiorowym wojennego uchodźstwa i powojennej emigracji politycznej.           W 1942 roku stworzyli oni swoją pierwszą organizację – Związek Ziem Północno-Wschodnich RP, stawiający sobie za cel walkę polityczną i propagandową o powrót Ziem Wschodnich do Polski. Wśród jego założycieli znalazły się znane postacie przedwojennego życia politycznego i społecznego – gen. Lucjan Żeligowski, Stanisław Mackiewicz oraz senator Józef...

Polscy geografowie i geopolitycy starali się w okresie II RP znaleźć odpowiedź na niemiecką koncepcję Mitteleuropy.                Eugeniusz Romer trafnie dostrzegł, że u genezy pojęcia Mitteleuropa leżą kalkulacje polityczne, a nie geograficzne: „Pojęcie Europy Środkowej – pisał - powstało w Niemczech i było wykładnikiem programów niemieckiej ekspansji.”  Jednocześnie zauważał, iż Europa Środkowa w niemieckiej optyce wciąż poszerzała swoje granice, korelując z rosnącymi...

Oskar Halecki był gorącym propagatorem odbudowy unii jagiellońskiej.            Chaos, który ogarnął Europę Wschodnią w wyniku wojny i rewolucji, wymagał jego zdaniem powrotu do jagiellońskiego doświadczenia federacji – „związku wszystkich narodów, zamieszkujących zachodnią połać Wschodniej Europy, między Niemcami a Moskwą, dla wzajemnej obrony przed niebezpieczeństwami, grożącemi im z obu stron”.             Z uwagi na...

Od początku federacja amerykańskich związków zawodowych miała jednoznacznie antykomunistyczne oblicze.          W odróżnieniu od europejskich związków zawodowych, amerykańskie związki zawodowe skupione w powołanej w 1886 roku Amerykańskiej Federacji Pracy (AFL)  od początku przeciwstawiały się z pełną mocą wpływom komunistycznym.         Po zakończeniu I wojny światowej Stany Zjednoczone przeprowadziły wielką demobilizację swojej armii, która...

W Wielkanoc 1919 roku oddziały Wojska Polskiego zdobyły Wilno.           W połowie grudnia 1918 roku bojówki komunistyczne pod wodzą Kapsukasa-Mickieviciusa dokonały zbrojnego przejęcia władzy w Wilnie, tworząc Tymczasowy Rząd Robotniczo-Włościański. Przywódcy państwa litewskiego uciekli z miasta.          Kres bolszewickiemu panowaniu w Wilnie położyły oddziały polskiej Samoobrony Litwy i Białorusi dowodzone przez gen. Adama Mokrzeckiego, kt...

W latach 1949-1955 Zachód udzielił znacznej pomocy gospodarczej i militarnej Jugosławii.             Zachód z niepokojem obserwował rozwój sytuacji w Jugosławii, w której komuniści brutalnie rozprawiali się ze swoimi przeciwnikami politycznymi. W 1946 roku został złapany i po procesie pokazowym skazany na karę śmierci, pomimo protestów m.in. przedstawicieli Stanów Zjednoczonych, przywódca czetników, gen. Mihailović. Władze komunistyczne...

W połowie 1948 roku doszło do zerwania stosunków Moskwy z Belgradem.             W czasie okupacji włosko-niemieckiej na terenie Serbii istniały dwa nurty oporu: serbskich czetników gen. Dragoljuba (Dražy) Mihailovicia, związanych z królewskim rządem emigracyjnym i aliantami zachodnimi, oraz komunistyczną partyzantkę Josipa Broz Tity, współpracującą z Sowietami. Ostatecznie z tej rywalizacji zwycięsko wyszła opcja komunistyczna, która uzyskała jeszcze w trakcie...

Roman Knoll był jednym ze znanych dyplomatów związanych z ruchem prometejskim.          Roman Knoll urodził się 27 października 1888 roku w Kijowie w rodzinie polskiego adwokata. Ukończył tam I Gimnazjum Klasyczne, a następnie wydział prawniczy na Kijowskim Uniwersytecie św. Włodzimierza.           Od lat młodzieńczych zaangażował się w działalność niepodległościową. W czasie studiów należał do Unii Stowarzyszeń Polskiej Młodzieży Demokratycznej,...

Włodzimierz Bączkowski był jednym z najwybitniejszych polskich sowietologów i zwolenników ruchu promejskiego.           Włodzimierz Bączkowski urodził się 26 marca 1905 roku nad jeziorem Bajkał w rodzinie polskich zesłańców. W czasie wojny domowej w Rosji Bączkowscy ewakuowali się do Mandżurii, gdzie Włodzimierz ukończył gimnazjum, w którym zetknął się z „białymi” emigrantami.           W 1925 roku  Bąkowscy wr...

Myśl rozbicia Imperium Rosyjskiego w oparciu o współpracę różnych narodów powstała jako odpowiedź na ambicje imperialne państwa rosyjskiego.             Polscy działacze prometejscy, wśród protoplastów prometeizmu wskazywali między innymi na hetmana Filipa Orlika, księcia Adama Czartoryskiego i jego politykę wschodnią, oraz przede wszystkim politykę Polskiej Partii Socjalistycznej w końcu XIX i na początku XX wieku. Korzenie współczesnego im prometeizmu...

Natychmiast po przejęciu w 1938 roku  Sudetów Niemcy przystąpili do germanizacji kraju.              W wyniku postanowień konferencji monachijskiej III Rzesza uzyskała ogółem prawie 29 tysięcy km2 terytorium czechosłowackiego, zamieszkałego przez ponad 3,5 mln ludności, w tym 2,8 mln Niemców i 700 tys. Czechów. W okrojonej Czechosłowacji pozostało około 360 tyś Niemców, którym Belin zakazał korzystania z prawa opcji, żądając aby zostali w...

Placówka wywiadu w Królewcu była najważniejszą zagraniczną jednostką podległą gdańskiej Ekspozyturze.             W połowie 1922 roku centrala MSZ zażądała od kierownika Konsulatu RP w Królewcu, Eugeniusza Rozwadowskiego, aby przyjął do pracy nowego urzędnika kontraktowego. Był nim Mieczysław Pogorzelski -  cywilny pracownik gdańskiej Ekspozytury wywiadu. Rozwadowski nie zamierzał  ulec presji polskiego wywiadu, co wywołało zrozumiałe zniecierpliwienie w Oddziale II...

Obszar Wolnego Miasta Gdańska był terenem aktywnej działalności polskiego wywiadu.            Wolne Miasto Gdańsk (WMG) było terenem wyjątkowo korzystnym dla działalności wywiadowczej. Gdańsk nie posiadał ustawy o szpiegostwie i „w ten sposób wszelkiego rodzaju agentury wywiadowcze rozwijać się mogą pomyślniej niż w neutralnych państwach, jak np. Szwajcaria, gdzie prowadzenie szpiegostwa na rzecz obcego mocarstwa przeciwko innemu mocarstwu pociąga za sobą wydalenie z granic dla...

Przedwczoraj minęła kolejna rocznica, osiemdziesiąta czwarta, śmierci dwu kobiet, które zostały agentkami polskiego wywiadu w faszystowskich Niemczech. Pisałam o nich na tutejszym blogu. Myślę, że w jakiś sposób zasługują na naszą pamięć. Rotmistrz Jerzy Sosnowski herbu Nałęcz (to także herbowy "klejnot" mojej Mamy) na naszą pamięć zasłużył w stopniu znacznie wyższym. Mimo to - historia o nim "głucho milczy". Dużą rolę w tym "zamilczaniu" odegrał niewątpliwie poprzednik Sosnowskiego w Niemczech, por...

W styczniu 1865  roku  z  inspiracji tajnej policji rosyjskiej został  powołany :”rząd  narodowy”.            Znaczną rolę w rosyjskiej prowokacji odegrało dwóch Polaków, b. członków organizacji powstańczej – Aleksander Zwierzchowski oraz Jan Kubary.              Pierwszy z nich urodził się w 1845 roku we Włocławku. Rodzina wkrótce przeniosła się do Warszawy, gdzie ojciec...

W latach 1920-1921 bolszewicy obalili demokratyczne republiki Azerbejdżanu, Armenii i Gruzji.          Po proklamowaniu niepodległości w maju 1918 przez republiki Zakaukazia tylko Republika Gruzińska, włączając w swe granice Abchazję, Adżarię i Południową Osetię, odrodziła się w formie zbliżonej do wyobrażeń jej elity politycznej o kształcie terytorialnym państwa. Republika Armenii objęła zaledwie część ziem tzw. Wielkiej Armenii, pozostawiwszy poza granicami Armenię turecką i Górski Karabach....

Na początku  XX wieku  doszło do zaognienia sytuacji na Zakaukaziu.             Po zniesieniu w 1883 roku Namiestnictwa Kaukaskiego oraz likwidacji Komitetu Kaukaskiego, Kaukaz stracił specjalny status w imperium rosyjskim. W urzędach państwowych wprowadzona jako obowiązujący język rosyjski, zakazując używania lokalnych języków. Władze ustanowiły ścisły nadzór nad kaukaskim szkolnictwem.          Polityka rusyfikacyjna spowodowała...