Historia

W połowie 1948 roku doszło do zerwania stosunków Moskwy z Belgradem.             W czasie okupacji włosko-niemieckiej na terenie Serbii istniały dwa nurty oporu: serbskich czetników gen. Dragoljuba (Dražy) Mihailovicia, związanych z królewskim rządem emigracyjnym i aliantami zachodnimi, oraz komunistyczną partyzantkę Josipa Broz Tity, współpracującą z Sowietami. Ostatecznie z tej rywalizacji zwycięsko wyszła opcja komunistyczna, która uzyskała jeszcze w trakcie...

Roman Knoll był jednym ze znanych dyplomatów związanych z ruchem prometejskim.          Roman Knoll urodził się 27 października 1888 roku w Kijowie w rodzinie polskiego adwokata. Ukończył tam I Gimnazjum Klasyczne, a następnie wydział prawniczy na Kijowskim Uniwersytecie św. Włodzimierza.           Od lat młodzieńczych zaangażował się w działalność niepodległościową. W czasie studiów należał do Unii Stowarzyszeń Polskiej Młodzieży Demokratycznej,...

Włodzimierz Bączkowski był jednym z najwybitniejszych polskich sowietologów i zwolenników ruchu promejskiego.           Włodzimierz Bączkowski urodził się 26 marca 1905 roku nad jeziorem Bajkał w rodzinie polskich zesłańców. W czasie wojny domowej w Rosji Bączkowscy ewakuowali się do Mandżurii, gdzie Włodzimierz ukończył gimnazjum, w którym zetknął się z „białymi” emigrantami.           W 1925 roku  Bąkowscy wr...

Myśl rozbicia Imperium Rosyjskiego w oparciu o współpracę różnych narodów powstała jako odpowiedź na ambicje imperialne państwa rosyjskiego.             Polscy działacze prometejscy, wśród protoplastów prometeizmu wskazywali między innymi na hetmana Filipa Orlika, księcia Adama Czartoryskiego i jego politykę wschodnią, oraz przede wszystkim politykę Polskiej Partii Socjalistycznej w końcu XIX i na początku XX wieku. Korzenie współczesnego im prometeizmu...

Natychmiast po przejęciu w 1938 roku  Sudetów Niemcy przystąpili do germanizacji kraju.              W wyniku postanowień konferencji monachijskiej III Rzesza uzyskała ogółem prawie 29 tysięcy km2 terytorium czechosłowackiego, zamieszkałego przez ponad 3,5 mln ludności, w tym 2,8 mln Niemców i 700 tys. Czechów. W okrojonej Czechosłowacji pozostało około 360 tyś Niemców, którym Belin zakazał korzystania z prawa opcji, żądając aby zostali w...

Placówka wywiadu w Królewcu była najważniejszą zagraniczną jednostką podległą gdańskiej Ekspozyturze.             W połowie 1922 roku centrala MSZ zażądała od kierownika Konsulatu RP w Królewcu, Eugeniusza Rozwadowskiego, aby przyjął do pracy nowego urzędnika kontraktowego. Był nim Mieczysław Pogorzelski -  cywilny pracownik gdańskiej Ekspozytury wywiadu. Rozwadowski nie zamierzał  ulec presji polskiego wywiadu, co wywołało zrozumiałe zniecierpliwienie w Oddziale II...

Obszar Wolnego Miasta Gdańska był terenem aktywnej działalności polskiego wywiadu.            Wolne Miasto Gdańsk (WMG) było terenem wyjątkowo korzystnym dla działalności wywiadowczej. Gdańsk nie posiadał ustawy o szpiegostwie i „w ten sposób wszelkiego rodzaju agentury wywiadowcze rozwijać się mogą pomyślniej niż w neutralnych państwach, jak np. Szwajcaria, gdzie prowadzenie szpiegostwa na rzecz obcego mocarstwa przeciwko innemu mocarstwu pociąga za sobą wydalenie z granic dla...

Przedwczoraj minęła kolejna rocznica, osiemdziesiąta czwarta, śmierci dwu kobiet, które zostały agentkami polskiego wywiadu w faszystowskich Niemczech. Pisałam o nich na tutejszym blogu. Myślę, że w jakiś sposób zasługują na naszą pamięć. Rotmistrz Jerzy Sosnowski herbu Nałęcz (to także herbowy "klejnot" mojej Mamy) na naszą pamięć zasłużył w stopniu znacznie wyższym. Mimo to - historia o nim "głucho milczy". Dużą rolę w tym "zamilczaniu" odegrał niewątpliwie poprzednik Sosnowskiego w Niemczech, por...

W styczniu 1865  roku  z  inspiracji tajnej policji rosyjskiej został  powołany :”rząd  narodowy”.            Znaczną rolę w rosyjskiej prowokacji odegrało dwóch Polaków, b. członków organizacji powstańczej – Aleksander Zwierzchowski oraz Jan Kubary.              Pierwszy z nich urodził się w 1845 roku we Włocławku. Rodzina wkrótce przeniosła się do Warszawy, gdzie ojciec...

W latach 1920-1921 bolszewicy obalili demokratyczne republiki Azerbejdżanu, Armenii i Gruzji.          Po proklamowaniu niepodległości w maju 1918 przez republiki Zakaukazia tylko Republika Gruzińska, włączając w swe granice Abchazję, Adżarię i Południową Osetię, odrodziła się w formie zbliżonej do wyobrażeń jej elity politycznej o kształcie terytorialnym państwa. Republika Armenii objęła zaledwie część ziem tzw. Wielkiej Armenii, pozostawiwszy poza granicami Armenię turecką i Górski Karabach....

Na początku  XX wieku  doszło do zaognienia sytuacji na Zakaukaziu.             Po zniesieniu w 1883 roku Namiestnictwa Kaukaskiego oraz likwidacji Komitetu Kaukaskiego, Kaukaz stracił specjalny status w imperium rosyjskim. W urzędach państwowych wprowadzona jako obowiązujący język rosyjski, zakazując używania lokalnych języków. Władze ustanowiły ścisły nadzór nad kaukaskim szkolnictwem.          Polityka rusyfikacyjna spowodowała...

Kcynia odegrała ważną rolę w czasie  powstania wielkopolskiego.          W nocy z 31 grudnia na 1 stycznia 1919 roku oddział dowodzony przez ppor. W. Kowalskiego przy wsparciu miejscowych ochotników uderzył na Kcynię  wyzwalając miasto. Niemcy zostali zmuszeni do odwrotu. W czasie walk zdobyto pociąg pancerny oraz kilka cekaemów.           „Nazajutrz, w Nowy Rok, od samego rana – zapisał kronikarz - patrole polskie uwijały się po...

W końcu listopada 1918 roku został utworzony 36 pułk piechoty Legii Akademickiej.          Następnego dnia po powrocie Józefa Piłsudskiego do Warszawy, w dniu 11 listopada 1918 roku na murach Uniwersytetu Warszawskiego, Politechniki , Wyższej Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego oraz Wyższej Szkoły Handlowej pojawiły się odezwy Akademickiego Komitetu  Wykonawczego wzywające młodzież akademicką do „do zapisywania się do Legjonu Akademickiego, pozostającego pod rozkazami Komendanta Józefa...

W kwietniu 1929 roku Bogusław Miedziński został redaktorem naczelnym „Gazety Polskiej”.          Nieprawidłowości w wydatkowaniu funduszy w ministerstwie poczt i telegrafów doprowadziły w marcu 1929 roku do ustąpienie prominentnego przedstawiciela obozu piłsudczykowskiego, Bogusława Miedzińskiego z funkcji szefa tego resortu.           Wszelkie próby, podejmowane przez przyjaciół politycznych zmierzające do dania mu nowego stanowiska...

W lipcu 1919 roku utworzono w Polsce Policję Państwową.          Funkcjonowanie kilku formacji bezpieczeństwa publicznego: Milicji Ludowej, Policji Komunalnej, Straży Kolejowej i Żandarmerii Krajowej, prowadziło do  konfliktów kompetencyjnych pomiędzy tymi formacjami, czego następstwem była nie tylko wzajemna rywalizacja, ale niekiedy rozbrajanie oraz walki zbrojne.         Nic więc dziwnego, iż w powszechnym odczuciu policja nie zapewniała bezpieczeństwa...

Polskie czołgi odegrały istną rolę podczas wojny 1920 roku.            W 1920 roku polskie czołgi, już z polskimi załogami (Francuzi wrócili do domu) aktywnie uczestniczyły w walkach z bolszewikami. Poszczególne kompanie czołgów przydzielane były dowódcom frontów. 3 kompania kpt. Liro walczyła w czasie ofensywy kijowskiej, biorąc udział w walkach o Kijów, Koziatyń, a następnie podczas odwrotu pod Równem. 1 kompania czołgów, pod dowó...

W 1921 roku zakończył się pierwszy etap istnienia i działania defensywy politycznej w ramach Policji Państwowej .             Wtedy to minister spraw wewnętrznych Stanisław Downarowicz zakomunikował posłom w Sejmie, że „w pełnym zrozumienia powagi niebezpieczeństwa uznają konieczność zastosowania nadzwyczajnych środków w walce z komunizmem, dania w tym celu specjalnych uprawnień administracji państwowej”.             Z kolei...

W 1919 roku gen. Sosnkowski zdobył dominującą pozycję w Ministerstwie Spraw Wojskowych.          Jednym z pierwszych kroków Sosnkowskiego jako wiceministra spraw wojskowych był udział w przygotowaniu wyprawy wileńskiej, która rozpoczęła się w dniu 16 kwietnia 1919 roku i doprowadziła po pięciu dniach do zdobycia Wilna.          W czasie nieobecności Piłsudskiego w Warszawie, Generał nadzorował prowadzone przez Wacław Sieroszewskiego i Witolda Kamienieckiego...

Możliwości budżetowe Polski brutalnie zweryfikowały mocarstwowe plany kierownictwa Polskiej Marynarki Wojennej z 1920 roku.          W dniu 2 maja 1919 roku Sekcja Marynarki została przekształcona w Departament dla Spraw Morskich, podlegający bezpośrednio Ministrowi Spraw Wojskowych. Szefem Departamentu został kontradmirał Kazimierz Porębski, a jego zastępcą kontradmirał Wacław Kłoczkowski, którego po odejściu na stanowisko attaché wojskowego w Londynie zastąpił w lipcu 1919 roku płk....

Całkowicie odmiennie zorganizowano wojskowe służby wywiadowcze na wschodzie, gdzie najdłużej trwały działania militarne.           Z tego też powodu struktura organów Oddziału II ND WP musiała być dostosowana do organizacji jednostek bojowych Wojska Polskiego. W styczniu 1920 roku dowództwa frontów przekształcono w dowództwa armii. Przy każdym nowo powstałym dowództwie armii utworzono oddziały II informacyjne, których struktura wewnętrzna przedstawiała się...

Równocześnie z budową naczelnych władz wojskowych Wojska Polskiego rozpoczęto tworzenie służb wywiadowczych i kontrwywiadowczych.        Utworzenie wywiadu wojskowego II Rzeczypospolitej poprzedziła kilkuletnia działalność siatek konspiracyjnych polskich organizacji niepodległościowych. Zdobywało w nich doświadczenie wielu późniejszych oficerów polskiego wywiadu wojskowego.         W końcu października 1918 roku Rada Regencyjna utworzyła Sztab Generalny, któ...

25 grudnia 1918 r. Paderewski przybył do Gdańska na pokładzie brytyjskiego krążownika „Concord”. 27 grudnia (na zdjęciu) przyjechał pociągiem do Poznania. Jego wizyta  wywołała wielką patriotyczną manifestację, przyczyniając się do wybuchu Powstania Wielkopolskiego. 1 stycznia 1919 na dworcu Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej nastąpiło uroczyste powitanie Ignacego Paderewskiego  w Warszawie. Wkrótce zostanie premierem II Rzeczypospolitej. Poniżej przytaczam wspomnienia mojego wuja Romana Rogowskiego, który...

Równolegle z powstawaniem państwowości polskiej rozpoczęto tworzenie polskich sił zbrojnych.         Pierwsze próby organizowania polskich sił zbrojnych podjęła Rada Regencyjna. W dniu 11 grudnia 1917 roku premier Jan Kucharzewski, na  pierwszym posiedzeniu Rady Ministrów Rady Regencyjnej podkreślając wagę tworzenia Wojska Polskiego uznał za niezbędne utworzenie – w drodze poboru – 150-tysięcznej armii. W tydzień później Rada Regencyjna opracowała projekt dekretu o...

W czerwcu 1917 roku rozpoczęto tworzenie Armii Polskiej we Francji.         Z chwilą wybuchu I wojny światowej przedstawiciele Polonii francuskiej podjęli starania o  utworzenie polskich jednostek wojskowych we Francji.         W dniu 8 sierpnia Komitet Wolontariuszy Polskich uchwalił deklarację, w której zaznaczano, iż jego członkowie „ zobowiązują się służyć Francji podczas całego trwania wojny i w tym celu oddają się do dyspozycji władz cywilnych i...