Historia

W wyniku klęski w bitwie pod Gorlicami Rosjanie zmuszeni zostali latem 1915 roku do wycofania się z ziem Królestwa Polskiego.      W końcu kwietnia 1915 roku oddziały niemieckiej 11 armii, liczące prawie 130 tysięcy żołnierzy,  zajęły wyznaczone im pozycje w rejonie Gorlic. Na północ od niej znajdowała się austro-węgierska 4 armia, której pozycje sięgały do Wisły. Łącznie do uderzenia na rosyjskie pozycje szykowało ponad 217 tysięcy żołnierzy, wspieranych przez ponad tysiąc dział i 70 moździerzy...

W czasie II wojny światowej Sikorski dążył do podważenia legendy Marszałka.      12 marca 1940 roku płk Witold Radecki-Mikulicz, szef gabinetu ministra spraw wojskowych gen. Sikorskiego podpisał z upoważnienia swego przełożonego zarządzenie nakazujące 19 marca, w dniu imienin Marszałka, odprawienie mszy żałobnych „we wszystkich stacjach, obozach i ośrodkach wyszkolenia wojska polskiego”. Inicjatorem wydania tego rozkazu był gen. Kazimierz Sosnkowski – Komendant Główny Związku Walki Zbrojnej oraz...

Utrata państwowości polskiej, usunięcie i prześladowanie przez zaborców polskich symboli narodowych, niewątpliwie przyczyniły się do otaczania ich przez społeczeństwo szczególną czcią i szacunkiem. Zwłaszcza wyraźnie widać to na przykładzie sztandarów wojskowych, gdyż to one opatrzone orłami polskimi, niesione przez legionistów, żołnierzy Księstwa Warszawskiego, powstańców 1831 i 1863 roku, najdobitniej pokazywały trwanie polskości wbrew wszelkim usiłowaniom zaborców.     Przez cały...

W dniu 25 maja 1926 roku Symon Petlura został zamordowany w Paryżu przez Szlomę Szwarcbarda.      Symon Petlura urodził się 22 maja 1879 roku w Połtawie w rodzinie dorożkarza. W młodości związał się z ruchem socjaldemokratycznym – w 1900 roku został członkiem Ukraińskiej Partii Rewolucyjnej (od 1905 noszącej nazwę -  Ukraińskiej Socjal-Demokratycznej Partii  Robotniczej). Po rewolucji lutowej dowodził Hajdamackim Koszem Słabodzkiej Ukrainy, a następnie wszedł w skład rządu wyłonionego przez Centralną Rady...

W latach 1945–47 na terenie Puszczy Knyszyńskiej funkcjonowało wiele oddziałów partyzanckich polskiego podziemia niepodległościowego. Największym z nich było działające od wiosny 1945 r. Zgrupowanie krypt. „Piotrków” Rejonu „F” (białostockiego) AKO dowodzone przez przewodnika samoobrony rejonu ppor./por. Hieronima Piotrowskiego „Jura”. Jego utworzenie było odpowiedzią AKO na działalność komunistycznego aparatu represji wymierzoną w struktury podziemia niepodległościowego oraz...

W marcu 1920 roku rozpoczęły się polskie przygotowania na wyprawy kijowskiej.        Z uwagi na przewagę liczebną przeciwnika Wojsko Polskie nie było zdolne do ofensywy jednocześnie na całym froncie wschodnim. Koniecznym stała się więc obrona jednego z dwóch odcinków frontu – białoruskiego lub ukraińskiego – i przygotowanie ofensywy na jednym tylko kierunku. Przyjęta zasada kolejnego pobicia rozdzielonych wojsk wroga była jak najbardziej słuszna, wymagała wszakże właściwego wyboru kierunku...

W latach 30. doszło do znacznych podziałów w Związku Legionistów Polskich.       Zdobycie władzy przez obóz piłsudczykowski w maju 1926 roku doprowadziło do przejściowej konsolidacji ruchu kombatanckiego w Polsce, którego wyrazem było utworzenie w lutym 1928 roku Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny. W skład nowej organizacji weszli przedstawiciele Stowarzyszenia Rezerwistów i Byłych Wojskowych, Związku Legionistów Polskich, Ogólnego Związku...

Wkrótce po śmierci profesora Jana Łukasiewicza z jego mieszkania w Dublinie ukradziono znaczną część jego archiwum naukowego.                   Jan Łukasiewicz był jednym z najwybitniejszych logików XX wieku. Jako pierwszy stworzył system logiki niearystotelesowskiej – logikę trójwartościową (gdzie oprócz dwóch wartości prawdy i fałszu wprowadził trzecią wartość: obiektywną możliwość prawdy i fałszu). Ponadto wraz ze...

Żołnierze Legionów Polskich Święta Wielkanocne często spędzali na boisku piłkarskim.      Wielkanoc 1915 roku żołnierze 5 pułku piechoty I Brygady Legionów Polskich spędzili w okopach w Imielnicy.      W dniu 4 kwietnia 1915 roku po wizycie w kościele „do świątecznego śniadania – zapisał w dzienniku Wacław Lipiński - szykujemy się uroczyście. Przybraliśmy stół, rozłożyliśmy wszelkie zapasy, by jak najbardziej zimitować „domową” Wielkanoc. O jedenastej (...

Żołnierze Legionu „Condor” uczestniczyli w walkach aż do ostatecznego zwycięstwa armii gen. Franco.        Przerwa w walkach po operacji w kraju Basków stworzyła okazję do zmiany na stanowisku dowódcy Legionu.  Gen. Sperrle był bardzo krytycznie nastawiony do poczynań dowództwa powstańców, przez co jego stosunki z gen. Franco były, delikatnie mówiąc, nienajlepsze. W tej sytuacji marszałek Goering zdecydował o wysłaniu w jego miejsce gen. Hellmutha Volkmanna....

W obliczu ogromnej pomocy sowieckiej dla rządu w Madrycie na początku listopada 1936 roku Hitler zadecydował o zwiększeniu wsparcia dla gen. Franco - zaczęto tworzyć w tajemnicy Legion „Condor”.           W dniu 31 października 1936 roku do Hiszpanii przyleciał gen. Hugo Sperrle, który – pod pseudonimem „Sander” – objął dowództwo formującego się Legionu.  Pomimo niechęci do ruchu narodowosocjalistycznego, w  1935 roku został dowó...

W końcu lipca 1936 roku Hitler zadecydował o wysłaniu na pomoc gen. Franco kilkunastu samolotów transportowych.     Po wybuchu powstania przeciwko rządom Frontu Ludowego podstawowym problemem powstańców był przerzut żołnierzy Afrykańskiego Korpusu Kolonialnego na Półwysep Iberyjski. Wobec opanowania przez siły rządowe większości floty wojennej przerzut wojsk możliwy był jedynie drogą lotniczą. Powstańcy dysponowali jedynie trzema samolotami transportowymi  Fokker FVII.     W tej...

W 1935 roku gen. Kazimierz Sosnkowski został przewodniczącym Komitetu dla Spraw Uzbrojenia i Sprzętu.      W 1920 roku gen. Kazimierz Sosnkowski, piastujący wówczas funkcję ministra spraw wojskowych, utworzył Komitet Uzbrojenia Armii, którego zadaniem było: analizowanie i ocenianie wniosków Sztabu Generalnego i Ministerstwa Spraw Wojskowych w zakresie organizacji i uzbrojenia armii; ustalanie typów uzbrojenia i sprzętu technicznego oraz zasad taktycznych ich użycia; rozpatrywanie i ustalanie...

Lucjan Antoni Szymański, (1897-1945) kawalerzysta I wojny 1916-17; wojny polsko sowieckiej 1918-21 (dowborczyk – Legia Oficerska, potem w 1 pułku strzelców konnych w wyprawie kijowskiej, bitwie warszawskiej i niemeńskiej) oraz wojny 1939 roku (II zastępca dowódcy 11 pułku ułanów). Po ucieczce w październiku z niewoli niemieckiej, w okresie 1940-44 inspektor obwodów ZWZ i AK; pseudonimy w kennkarcie Lucjan Kamiński, w konspiracji Janczar, Garda. Ostatni dowódca podokręgu AK „Białowieża”...

W końcu lat 20. uaktywnili się zwolennicy programu kolonialnego II RP.      Głównym inicjatorem i propagatorem programu kolonialnego stał się były konsul RP w Kurytybie Kazimierz Głuchowski, z którego mieszkaniu odbyło się w 1927 roku zebranie działaczy Ligi Morskiej i Rzecznej (od 1930 roku Ligi Morskiej i Kolonialnej), na którym postanowiono założyć Związek Pionierów Kolonialnych. Oficjalnie Związek powstał w dniu 8 lutego 1928 roku, a jego celem było podjęcie „aktywnej pracy, a nawet...

Wojciech Jóźwiak w plastyczny i literacki sposób przedstawia wizję terytorium Rusi i Rosji. Daję to jako wpis, a nie jako "nie przegap", bo sądzę, że na tę sprawę warto zwrócić baczną uwagę. Gdyby ktoś przyglądał się Rusi – jeszcze nie Rosji – pod koniec wieku XIV, na początku XV, widziałby tam trzy lub pewniej cztery „duchy” – egregory, duchy zbiorowości, każdy skupiony na pewnym terytorium, przypisany do krainy i każdy z inną, własną opcją geopolityki. - stwierdza Jóźwiak...

Generał Orlicz-Dreszer był gorącym zwolennikiem programu kolonialnego II RP.      W licznych przemówieniach wygłaszanych na forum Ligi Generał trafnie wskazywał na związek pomiędzy polskim kryzysem gospodarczym a demograficznym, na fakt zamykania przez kraje Europy Zachodniej swych granic przed emigracją zarobkową z Polski, w związku z czym ukazywał rozwiązanie w postaci akcji osadniczej na słabo zaludnionych terenach Ameryki Południowej i Afryki oraz nastawienia polskiej gospodarki na rynki pozaeuropejskie....

W wyniku kolejnych zmian organizacyjnych, w 1930 roku powstała Liga Morska i Kolonialna.      Prowadzona na szeroką skalę w latach 1920-1921 akcja propagandowa przyniosła Lidze Żeglugi Morskiej znaczne sukcesy – organizacja w końcu 1921 roku liczyła ponad 20 tysięcy członków. W 1922 roku Liga, kierowana już przez Juliana Rummla, późniejszego dyrektora „Żeglugi Polskiej”, zainicjowała organizowanie dorocznych regat żeglarskich w Gdyni.      Liga w znacznym stopniu...

W drugiej połowie 1919 roku doszło do ostatecznej unifikacji Wojska Polskiego.      W momencie odzyskania przez Polskę niepodległości Armia Hallera była najlepiej zorganizowaną i wyposażoną jednostką w Wojsku Polskim. Gen. Józef Haller oraz popierający go polscy politycy z obozu narodowego dążyli do uznania jej za wzorzec dla całej armii polskiej. Naczelny Wódz Józef Piłsudski nie zgadzał się na to pragnąc utrzymać swój przeważający wpływ w wojsku. Nie przystając na unifikację dostosowującą...

Wielokrotnie pisałem, że jakakolwiek normalizacja wzajemnych międzynarodowych stosunków dwustronnych musi być oparta na prawdzie historycznej. Tylko prawda i szacunek do historii oraz jednoznaczny do niej stosunek dają możliwość pojednania między narodami, niezależnie jak trudna to jest historia.   Najgorszym z możliwych działań jest próba zamilczania lub wybielania przez jedną ze stron negatywnych przeszłych zdarzeń lub też odwracanie ich kontekstowego, międzynarodowego historycznego znaczenia i nazywanie np. morderc...

Polacy na Łotwie w latach 1939-1945 doświadczyli terroru sowieckiego, niemieckiego i ponownie sowieckiego.      Po agresji niemieckiej, a następnie sowieckiej na Polskę we wrześniu 1939 roku, polsko-łotewską granicę koło Turmont zaczęli przekraczać uciekinierzy cywilni oraz polscy żołnierze.     Jako jedna z pierwszych przybyła do Lipawy załoga kutra Marynarki Wojennej WP, która została tam internowana. W sumie granicę z Łotwą przekroczyło około 3 500 polskich żołnierzy oraz kilka tysięcy...

Okropieństwa i zbrodnie obozu Auschwitz – Birkenau przekraczają swoją okropnością wszelkie kryteria polityczne, społeczne czy narodowe. To potworny dramat ludzkości, istoty i tożsamości człowieczeństwa. Niezależnie bowiem w jakim języku myślimy i jakie dziedzictwo historyczne kształtuje nasze charaktery, to nie potrafimy znaleźć odpowiedzi na pytanie jak to możliwe że człowiek był zdolny do wyrządzania takiej krzywdy, do zadawania takiego cierpienia drugiemu człowiekowi. Każdego współczesnego człowieka, i obywatela każdego narodu...

Na jesieni 1919 roku rozpoczęły się przygotowania do operacji militarnej, której celem było wyparcie bolszewików z Dyneburga i przekazanie Łotyszom tego ważnego miasta.      W wyniku ofensywy, prowadzonej od sierpnia do października 1919 roku wojska polskie osiągnęły na froncie północno-wschodnim linię rzeki Dżwiny, dochodząc po Połock, a następnie linię rzeki Berezyny wraz z Borysławem i Bobrujskiem.      Naczelny Wódz Józef Piłsudski w listopadzie 1919 roku...

Na początku stycznia 1919 roku polskim oddziałom nie udało się obronić Wilna przed bolszewikami.     Wobec zaangażowania powstającego Wojska Polskiego w walkach z Ukraińcami, cały ciężar działań organizacyjno-militarnych na ziemiach litewsko-białoruskich spoczywał na polskiej Samoobronie. Dekretem Naczelnego Wodza z 8 grudnia 1918 roku gen. Wejtko został dowódcą Samoobrony Litewsko-Białoruskiej.     Samoobrona została zreorganizowana na wzór regularnych oddziałów Wojska Polskiego. W...