Historia

Od czerwca 1945 roku w Legnicy stacjonowała Północna Grupa Wojsk Armii Sowieckiej.       Północna Grupa Wojsk Armii Sowieckiej została utworzona na mocy rozkazu Naczelnego Dowództwa Sił Zbrojnych Związku Sowieckiego na bazie jednostek 2. Frontu Białoruskiego. Jej pierwszym dowódcą był sowiecki marszałek Konstanty Rokossowski.       W latach 1945-1949  PGW AS liczyła około 300 tysięcy żołnierzy oraz około 100 tysięcy członków rodzin.      ...

Ostatnio ślęczę nad mapami dawnego powiatu starodebskiego, postanowiłem więc urozmaicić sobie doznania intelektualne i sięgnąłem po dzieło Janusza Pajewskiego pt. „Mitteleuropa”. Studia z dziejów imperializmu niemieckiego w dobie pierwszej wojny światowej (Instytut Zachodni, Poznań 1959). Przestroga! Dzieła naukawe PRL-u mają to do siebie, że wstęp i podsumowanie stoją zazwyczaj w rażącej sprzeczności z wywodami samego autora. Środowiskowa autocenzura nakazywała bowiem zaprzeczać zdrowemu rozsądkowi i logice, okraszając...

Do wybuchu rewolucji lutowej Józef Piłsudski był zwolennikiem tworzenia armii polskiej.       Tymczasowa Rada Stanu, która 14 stycznia 1917 roku zainaugurowała swą działalność, w odezwie adresowanej do narodu sprawę wojska podniosła jako jedną z istotniejszych kwestii. Stworzenie "licznej, bitnej a karnej armii" traktowano jako "radosną i pilną konieczność". Własne wojsko uznano za "pierwszy niepodległego bytu państwowego warunek". Tworzyć je miano w oparciu o zaciąg ochotniczy...

Rokossowski doprowadził do sowietyzacji Ludowego Wojska Polskiego.       Konsekwencją podjętych przez Rokossowskiego działań było nasilenie represji wobec polskich oficerów. Aresztowano w sumie kilka tysięcy osób, spośród których kilkaset skazano na karę śmierci.  Dobrym przykładem  był  tzw. proces generałów, którego preludium było usunięcie gen. Mariana Spychalskiego ze składu Biura Politycznego i Komitetu Centralnego PZPR oraz pozbawienie go wszelkich funkcji...

Na jesieni 1949 roku ministrem obrony narodowej został sowiecki marszałek Konstanty Rokossowski.      W wyniku powojennej demobilizacji Ludowego Wojska Polskiego odsetek oficerów sowieckich spadł z 40% w sierpniu 1945 roku do 6% w grudniu 1948 roku. W tym samym czasie liczba sowieckich generałów w LWP spadła z 40 do 16. Pomimo tych zmian Sowieci obsadzali nadal najważniejsze stanowiska kierownicze w polskiej armii.  Sowieccy dowódcy mieli pilnować, aby LWP realizowało polityczne i militarnej...

  Dwadzieścia jeden rozmów – z pisarzami, poetami, satyrykami, filmowcami, plastykami i samymi cenzorami składa się na pełny, choć niejednoznaczny obraz cenzury, działającej w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Dzięki takiemu przekrojowi rozmówców, poznajemy oddziaływanie złowrogiej instytucji Głównego Urzędu Kontroli Publikacji i Widowisk na bardzo różne dziedziny sztuki – nie tylko najbardziej oczywistymi literaturą, poezją czy satyrą, lecz i plastyką i muzyką włącznie (choć oczywiście...

Boże Narodzenie zawsze było najważniejszym świętem w polski roku obrzędowym. Obchodzono je bardziej uroczyście niż w jakimkolwiek państwie europejskim.    Boże Narodzenie jest świętem rodzinnym, w czasie którego utrwalano więzi z bliskimi i ojczyzną. Było także święto radości i przymierza, dzień wybaczenia i zgody, ciepła i bezpieczeństwa.    W domach chłopskich przed  wieczerzą wigilijną przynoszono do izby snop zboża i umieszczano w kącie. Zwyczaj ten istniał dawniej w całej Polsce i  "nie...

W czasie konfliktu z III Rzeszą Związek Sowiecki nie udzielił żadnego wsparcia swemu czechosłowackiemu sojusznikowi.     W połowie 1938 roku „Prawda” oraz organ sowieckiego MSZ „Le Journal de Moscou”  opublikowały publiczne wystąpienie Stalina poświęcone sowieckiej polityce zagranicznej, w którym niedwuznacznie dał do zrozumienia, iż Związek Sowiecki nie porzucił myśli o przeniesieniu rewolucji na inne kraje świata.    Stalin był jednak ostrożny z natury i starał się ukryć swe...

Na jesieni 1938 roku doszło do znacznych zmian w polityce władz czechosłowackich.     Po aneksji Sudetów na jesieni 1938 roku w rękach niemieckich znalazły się bardzo ważne połączenia komunikacyjne, węzły kolejowe, drogi i szlaki, co otworzyło przed nimi wielkie tereny niecki dunajskiej. III Rzesza zyskała zdecydowaną przewagę w Europie Środkowo-Wschodniej. Dodatkowo wraz z częściowym rozbiorem Czechosłowacji faktycznie przestała istnieć Mała Ententa.    Jakkolwiek republika czeska dysponowała znakomicie...

Od 1930 roku Stanisław Kot stał się czołowym przeciwnikiem obozu rządowego w Polsce.       W drugiej połowie 1930 roku rząd rozpoczął prace nad nowelizacją ustawy o szkołach akademickich. Dwa lata później jej projekt został przesłany do konsultacji senatom szkół wyższych.        W listopadzie 1932 roku Senat UJ powołał specjalną komisję, w skład której weszli profesorowie: Stanisław Estreicher, Emil Godlewski, Konstanty Michalski, Władysław Natanson oraz Stanisław Kot. Jej...

Cieniom września – pamiętniki generała Sosnkowskiego z krótkiego epizodu kampanii wrześniowej – kupiłem w roku 1988 podczas gorących, sierpniowych wakacji w Lesku. Podczas gdy w Polsce przetaczała się fala strajków, ja sprzedałem wszystkie butelki po mleku i oranżadzie, resztę gotówki dołożyli Rodzice i stałem się szczęśliwym posiadaczem kolejnego skarbu w mojej skromnej kolekcji książek o wrześniu 1939. Podobnie jak wielu innych młodocianych pasjonatów, kolekcję tą gromadziłem z myślą, aby zrozumieć...

Herbert Hoover stał się w czasie I wojny światowej symbolem amerykańskiej pomocy dla głodującej Europy.    Herbert Clark Hoover urodzi się w dniu 10 sierpnia 1874 roku w małym miasteczku West Branch (w stanie Iowa), zamieszkałym przez kwakrów trudniących się rolnictwem i rzemiosłem. Jego ojciec był kowalem pracującym przy budowie kolei oraz zajmował się udoskonalaniem maszyn rolniczych i sprzętów domowych. Po śmierci ojca w 1880 roku oraz matki -  nauczycielki w szkółce niedzielnej, w 1884 roku, niespełna...

W dniu 19 lutego 1918 roku na ulicach Mińska pojawiły się pierwsze, działające niezależnie od siebie, białoruskie i polskie oddziały.       Około godziny 21.00 Polacy dokonali pierwszej akcji, zdobywając skład broni przy ul. Skobielewskiej, dzięki czemu mogli uzbroić ponad 200 ochotników. Pomimo wielkiej przewagi bolszewicy stawiali niewielki opór rozbrajającym ich żołnierzom. Według Melchiora Wańkowicza miał między innymi wypadek, gdy 5 Polaków rozbroiło 150-osobowy oddział bolszewicki. Z kolei...

Przyszło nam dziś żyć w czasach, gdy właściwie nie wychodząc z domu, możemy sięgnąć do własnych korzeni. Wiele ksiąg parafialnych jest już dostępnych online, powstało wiele stron poświęconych drzewom genealogicznym, co stało się nawet dość modne. Czym to tłumaczyć? Z jednej strony z pewnością powrotem historii w ogóle, a historii Polski w szczególności – ku rozpaczy wszelkiej maści budowniczych nowych, tzw. fajnych Polaków – pod strzechy. Pamiętam dokładnie jak 1 sierpnia 2000 roku o godz. 17.00, czyli w czasie...

Rząd polski pomoc militarną dla Finlandii traktował jako element wojny z Rosją Sowiecką.      W raporcie z 7 stycznia 1940 roku polski attaché wojskowy w Helsinkach - ppłk. dypl. Władysław Łoś - pisał, że po wybuchu wojny „wiele poważnych osobistości, nie wyłączając Marszałka  Mannerheima oraz szefa Oddziału II Sztabu Generalnego, w rozmowach z Posłem RP, względnie ze mną, zaczęło lansować myśl uzyskania wojskowej pomocy dla Finlandii od Polski. Wypływało to z poczucia osamotnienia politycznego i...

         W dzieciństwie (czasach Gomułki, które dobrze pamiętam, choć bardzo źle wspominam) wielokrotnie sięgałem do półki ukrytej za rżniętą szybą pięknego starego kredensu. Powodowała mną ciekawość, wiedziałem, że są tam różne przedmioty, szczególnie pamiątki, które widywałem przy różnych okazjach w rękach rodziców jednak ich znaczenia nie rozumiałem. Kusiło obecne tam dość egzotyczne pudełko – po jakichś angielskich medykamentach. Były tam...

Kijowska Ruś ma wielkiego historycznego pecha. Klątwa jakaś nad nią wisi. Jak millenium temu zawezwała Waregów, by nimi rządzili, tak do tej pory z niewoli się wydobyć nie mogą. Jak nie kniaziowie, to Mongołowie. Jak nie Tatarzy, to znów oligarchowie (potomkowie tamtych kniaziów, częściowo spolonizowani, a później to sfrancuszczeni chyba). Potem bolszewia, a potem znów oligarchowie obecni. Na jaki okres nie spojrzeć to rządzi tam spółka satrapów. Zawsze zjeżdżali się ludzie niemiłego autoramentu...

W okresie Locarno szefem polskiej dyplomacji był hrabia Aleksander Skrzyński.      Aleksander Skrzyński urodził się w dniu 18 marca 1882 roku w bogatej, arystokratycznej rodzinie. Jego ojciec Adam zbudował w Libuszy w Gorlickim Zagłębiu Naftowym rafinerię nafty, która przynosiła znaczne dochody. Po śmierci ojca w 1905 roku, młody Aleksander przejął zarząd nad rafinerią. Mimo, iż została ona w 1918 roku sprzedana braciom Nobel, to hrabia Aleksander nadal był współwłaścicielem wielu okolicznych firm naftowych....

Po objęciu w lipcu 1943 roku funkcji Naczelnego Wodza gen. Kazimierz Sosnkowski nie dokonał żadnej czystki w sztabie Naczelnego Wodza w Londynie.     W pierwszym swym rozkazie jako Naczelny Wódz gen. Kazimierz Sosnkowski oddał hołd zmarłemu poprzednikowi, podkreślając, iż „był to wybitny żołnierz, znakomity pisarz wojskowy, człowiek ogromnej pracy i wielkiego talentu, mąż stanu, który dobrze zasłużył się Ojczyźnie”. Tym samym wykazał, iż obca jest mu zajadłość polityczna – w latach 1941-1943...

III Rzesza finansowała swoje wydatki wojenne eksploatując ekonomicznie podbite kraje.     Po wybuchu wojny zdecydowanie wzrosły pensje niemieckich robotników. Po części wzrost ten wynikał ze znacznej liczby nadgodzin oraz pracy na dodatkowe zmiany. Równocześnie z powodu wzrostu produkcji na cele wojskowe zmniejszyła się podaż artykułów na potrzeby cywilne. W konsekwencji tego doszło do pogłębienia nierównowagi rynkowej w Niemczech.     Rozwiązanie tego problemu znaleziono w...

Podczas agresji na Polskę we wrześniu 1939 roku Sowieci zamordowali setki żołnierzy polskich.     W propagandzie sowieckiej agresja Armii Czerwonej na Polskę uzasadniania była koniecznością „wyzwolenia spod ucisku pańskiego robotników i chłopów Zachodniej Białorusi i Zachodniej Ukrainy”.      Po pobiciu „pańskiej” Polski zamierzano przyłączyć „wyzwolone” ziemie do Związku Sowieckiego. W celu usprawnienia i przyspieszenia tego procesu zakładano eliminację...

Po agresji sowieckiej gen. Orlik-Rückemann, dowódca Korpusu Ochrony Pogranicza, podjął walkę z bolszewikami.               Generał Wilhelm Orlik-Rückemann urodził się 1 sierpnia 1894 we Lwowie w spolszczonej rodzinie żydowskiej. W I Gimnazjum Realnym we Lwowie założył skautowy oddział „Zarzewia”.  Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości wstąpił w 1912 roku na wydział budowy dróg i mostów Politechniki Lwowskiej. Po wybuchu wojny...

W planie operacyjnym „Zachód” nie przewidywano obrony Lwowa, a stacjonujące tam jednostki wojskowe miały zostać skierowane na zachód.    Od 1 września 1939 roku  miasto było bombardowane przez Luftwaffe, co spowodowało znaczne zniszczenia, w tym budynku Dworca Głównego.     W obliczu zagrożenia ze strony zbliżających się Niemców, dowódca OK nr VI we Lwowie, gen. Władysław Langner rozpoczął w dniu 10 września 1939 roku przygotowania do obrony miasta.  ...

Rozpoczęcie przez Francję we wrześniu 1939 roku ofensywy na zachodzie zmusiłoby Niemcy do wycofania z Polski zdecydowanej większości lotnictwa oraz jednostek pancernych i zmotoryzowanych.    Zgodnie z polsko-francuską umową paryską podpisaną w dniu 19 maja 1939 roku przez gen. Gamelin’a oraz gen. Tadeusza Kasprzyckiego Francja zobowiązała się do uderzenia na Niemcy siłami stanowiącymi 40% jej armii w 15 dniu wojny.    Odpowiedni artykuł umowy brzmiał następująco: „W wypadku niemieckiej agresji przeciw...